Op sociale media gonst het van de hashtag #tradwife (kort voor traditional wives). Dat staat voor een traditioneel bestaan waarbij vrouwen koken, bakken en strijken dat het een lieve lust is. Maar wie wil er nou terug naar de jaren vijftig?
Huishouden
“Je man uitzwaaien als hij naar zijn werk gaat. Niet in je ochtendjas met daarop vage tandpastavlekken, maar in je gebloemde jurk, en je haar en make-up zijn ook al gedaan. En terwijl manlief zich de hele dag op kantoor uitslooft om geld te verdienen voor jullie gezin, doe jij het huishouden, strijk je het wasgoed weg en breng je de kinderen overal naartoe en haal je ze weer op. Als pauze, omdat je soms ook even moet bijkomen, drink je earl grey-thee uit een gebloemd theekopje op je pastelkleurige bank. Als je man na een dag hard werken thuiskomt, staat de schotel in de oven te geuren en staan zijn pantoffels klaar voor de haard. Stralend ontvang je hem en geïnteresseerd vraag je naar zijn dag. Je hebt je omgekleed, want het jurkje van vanochtend oogde niet meer helemaal smetteloos.
Lees ook: Aha! Zo werkt aantrekkingskracht dus
Terug naar het aanrecht
Klinkt als een scène die regelrecht uit de serie Mad Men, komt, nietwaar? Toch zijn er in het echte leven steeds meer vrouwen die ervoor kiezen om in dit Mad Men-decor te leven. Als een traditionele huisvrouw regelen ze het huishouden, zorgen ze voor de kinderen en onderwerpen ze zich aan hun echtgenoten. Het enige verschil met de jaren vijftig is dat deze vrouwen hun weg naar de sociale media prima weten te vinden. Onder #tradwife, een hippe afkorting voor ‘traditional wives’, promoten ze op Instagram, Twitter en via YouTube-filmpjes hun manier van leven.
Je hoeft de term maar te googelen en je ziet foto’s van zelfgebakken taarten, vergezeld van bijschriften als ‘A woman’s place is in the home’ en ‘Trying to be a man is a waste of a woman.’ Tevens geven de vrouwen tips en adviezen over hoe je ook zo’n perfecte huisvrouw wordt. De beweging heeft inmiddels tienduizenden volgers in landen als Brazilië, Duitsland, Japan, de Verenigde Staten en Engeland. Met name in die laatste twee landen trekken de tradwives flink wat aandacht, door regelmatig in de media op te treden en andere vrouwen aan te moedigen ook voor het aanrecht te kiezen. De beweging doet een beetje denken aan een campagne met als slogan ‘Make the housewife great again’. Waar komt het verlangen naar zo’n traditioneel huisvrouwenbestaan, waarbij de man het voor het zeggen heeft, vandaan? In de nadagen van MeToo voelt het als een enorme stap terug in de tijd.
Eigen keuze
Boegbeeld van de tradwife movement is Alena Kate Pettitt, een vierendertigjarige Britse die met haar gezin in de Cotswolds woont, een prachtige landelijke streek in Zuid-Engeland. In een interview op BBC Stories doet ze uit de doeken hoe ze zich, opgroeiend in de jaren negentig, een buitenbeentje voelde. De rolverdeling tussen mannen en vrouwen werd in die tijd steeds losser en vrouwen werden aangemoedigd om financieel onafhankelijk te zijn en door glazen plafonds te breken. Maar Alena wist toen al dat ze voorbestemd was om echtgenote en moeder te worden en voelde niks voor de idealen van leeftijdgenoten.
Tv-programma’s uit de jaren 50 en 60 bevestigden haar denkbeelden over hoe ze wilde leven, al hield ze die voor zichzelf. Toen ze haar huidige man ontmoette, bleek hij haar opvattingen te delen. Hij bood aan de man te zijn naar wie ze op zoek was – eentje die voor haar zorgt en haar beschermt. Ze zegde haar marketingbaan in Londen op en werd huisvrouw en moeder, voor wie het gelukkig maken van haar man op nummer één staat. Sindsdien bestaan haar dagen uit zorgen voor hun zoontje, koken en schoonmaken, zodat manlief na een kantoordag naar een perfect huis terugkeert.
Op sociale media ontdekte Alena veel meer vrouwen die zich aangetrokken voelen tot een traditioneel bestaan. Dat zette haar aan om, naast alle huishoudelijke taken, blogs en boeken te schrijven over hoe je de perfecte Britse huisvrouw wordt. Daarnaast zette ze The Darling Academy op, een website met artikelen over vrouwelijkheid, etiquette en elegantie. Haar centrale boodschap: onderwerp je aan je man en verwen hem alsof het 1959 is en neem daarbij traditionele Britse manieren en waarden in acht. In een tv-programma noemt ze haar levensstijl een sprookje. Ze zegt: “Dit was mijn droom. Maar ik ben opgegroeid met de boodschap dat je alles mag worden, behalve huisvrouw. Dát is niet goed genoeg.” Haar rebelse daad (zoals ze het zelf noemt) om tégen de tijdgeest in voor een huisvrouwenbestaan te kiezen, kwalificeert ze als feministisch. Ze heeft er zelf heel bewust voor gekozen en daar gaat het in het feminisme toch om: dat je zelf bepaalt hoe je leeft.
Kort door de bocht
Dat is wel heel kort door de bocht, zegt Yvonne Benschop, hoogleraar bedrijfskunde aan de Radboud Universiteit Nijmegen en gespecialiseerd in gendergelijkheid en postfeminisme. “Hier wordt van alles bij elkaar gestopt: bepaalde ideeën uit het feminisme, zoals het recht op het maken van je eigen keuzes, gecombineerd met zeer conservatieve opvattingen. Roepen dat het jouw beslissing is en daarmee een feministische keuze, slaat wat mij betreft nergens op. Voor mij houdt feminisme in dat je in alle opzichten voor jezelf kunt zorgen. Maar deze vrouwen maken zich financieel afhankelijk van hun man.” Volgens Benschop speelt de tradwife-beweging in op nostalgische sentimenten. “Ik noem het valse nostalgie, aangezien ze verlangen naar bepaalde aspecten van vroeger. De vrouwen kleden zich alsof ze in de jaren vijftig leven, maar vergeten dat je destijds als vrouw geen enkele keuze had: dit was hoe je je leven móest leiden. Bovendien breekt ‘leef alsof het de jaren vijftig zijn’ je tegenwoordig op. De tijden zijn veranderd, kijk bijvoorbeeld naar de alimentatietermijn die onlangs werd verlaagd naar vijf jaar. Een traditioneel bestaan waarbij je volledig financieel afhankelijk bent van je man lijkt nú misschien een mooie keuze, maar als je je bedenkt dat één op de drie relaties strandt, dan kan het later heel onverstandig blijken.”
Weinig revolutionairs
Het schrikbeeld van de single moeder die amper de eindjes aan elkaar kan knopen, was juist wat Alena Pettitt in de armen dreef van haar man. Opgevoed door een alleenstaande moeder, wenste ze voor zichzelf een ander leven. Dus ontvangt ze nu, in plaats van een salaris, een maandelijkse bijdrage van haar echtgenoot. Met een beetje ruimte om iets voor zichzelf uit te geven, zodat ze niet steeds om toestemming hoeft te vragen.
Het voornemen om niet zoals haar moeder te worden, inspireerde ook schrijver en politicus Anja Meulenbelt. Haar immer poetsende moeder bracht haar tot het feminisme, en ze groeide uit tot icoon van de tweede feministische golf. In een briefwisseling op de site van De Correspondent wisselen zij en journalist en schrijver Bregje Hofstede van gedachten over huishoudelijk werk. Een traditioneel bestaan lijkt nú misschien een mooie keuze, maar wat als je relatie strandt? Werkgevers, vinden ze, kunnen zoveel winst maken omdat ze leunen op het onbetaalde werk van vrouwen – dat ze gratis krijgen bij het werk van de man. Nu gaat het er niet om dat al die huishoudelijke arbeid betaald moet worden – door wie dan: de staat, meneer de echtgenoot? – maar dat dit werk nou eindelijk eens eerlijk verdeeld wordt, schrijft Meulenbelt. Want dat is dus nog steeds niet het geval. “Het is helaas nog steeds de norm dat vrouwen de zorgtaken grotendeels op zich nemen”, bevestigt Bregje Hofstede aan de telefoon. “Dat is precies wat ik lastig vind aan deze beweging; ze doen alsof ze iets heel rebels en tegendraads doen, kruipen daarbij zelfs in een slachtofferrol omdat anderen hun keuze zouden afkeuren, maar ondertussen is er weinig revolutionairs aan. Vrouwen doen van oudsher alles in huis.” Daarbij, vindt Hofstede, doen de tradwives aan pure misleiding. “Ze stellen alles veel te rooskleurig voor, alsof het leven bestaat uit cupcakes bakken en kopjes thee drinken op de Laura Ashley-bank. Zo lijkt het een pure lifestyle-keuze, maar het risico dat deze vrouwen hun financiële onafhankelijkheid opgeven blijft onderbelicht.”
Wat Hofstede ook niet lekker zit, is de oproep om je man boven alles en iedereen te plaatsen. “Met de impliciete boodschap dat de man meer waard is en meer te bieden heeft, gooien ze een eeuwenoude strijd voor vrouwenrechten overboord.” Ook in de media neemt de kritiek op #tradwife toe. Zo noemde de Britse filmmaker en auteur Vicki Psarias de beweging schadelijk en onderdrukkend vanwege de onveranderde rol van de man. Ook wordt de movement, vanwege de oproep aan vrouwen om thuis te blijven en zoveel mogelijk baby’s te baren, wel gelinkt aan de Amerikaanse alt-right-beweging die bekendstaat om zijn extreemrechtse denkbeelden over raszuiverheid.
Retrobeweging
Zal de retrobeweging massaal de oversteek naar Nederland maken? Yvonne Benschop denkt van niet. “In geen enkel ander land is werk en zorg zo ingericht als bij ons. We zijn kampioen parttime werken, daarmee hebben we een vorm tussen werken en niet werken gevonden. Dat maakt de aantrekkingskracht van het ouderwetse huisvrouwenbestaan stukken minder groot.” Intussen moeten we niet vergeten dat Alena Pettitt gewoon een succesvolle zakenvrouw is die haar huisvrouwenbestaan te gelde maakt. Haar rooskleurige voorstelling van het perfecte leven in de Engelse countryside is één grote gelikte marketingcampagne. Maar wel een misleidende. Want het zou me niet verbazen als zij door haar sociale-mediaactiviteiten en optredens in de pers, haar boeken, artikelen, cursussen en merchandise prima haar eigen broek kan ophouden. Zíj wel. Maar de vrouwen die zich, geïnspireerd door haar, bekeren tot een leven als Doris Day zitten misschien over een paar jaar in de bijstand.”
Dit artikel verscheen oorspronkelijk in het mei nummer van Marie Claire.
Bron: Alice van Essen | Beeld: iStock
