Reese Witherspoon (42) gaat als een speer. Ze acteert en heeft haar eigen productiebedrijf, waarmee ze onder andere de hitserie ‘Big little lies’ maakte, en ze is bezig met nóg zo’n twintig (!) andere producties. Anne Fulenwider, hoofdredacteur van Marie Claire USA, interviewde haar.
“Toen ik Reese Witherspoon als Elle Woods door Harvard Law School zag paraderen in de film Legally blonde viel ik als een blok voor haar. Zie je wel, dacht ik, een vrouw die make-up en kleding belangrijk vindt, kan ook heel slim zijn! Sindsdien volg ik Reese’s carrière op de voet: van haar rol als June Cash in Walk the line in 2005 – waar ze een Oscar voor won – tot het indrukwekkende Wild in 2014. Laatst heb ik een hele zaterdag Big little lies gebingewatcht, de serie die een Emmy en een Golden Globe won. Reese produceerde die laatste twee projecten met haar eigen productiebedrijf Hello Sunshine, net als de film Gone girl uit 2014.
Haar moeder leerde haar als kind al dat je het zelf moet doen, als je wilt dat iets goed gebeurt. Dus nam Reese het heft in eigen hand. Met het forse gebrek aan goede rollen voor vrouwen in het achterhoofd, creëert ze die rollen nu zelf. Met haar bedrijf werkt ze op dit moment aan 23 producties. Wonderbaarlijk genoeg weet ze daarnaast ook nog tijd te vinden voor haar lifestylemerk Draper James en een succesvolle boekenclub op Instagram. Toen ik hoorde dat ze ook nog een rol gaat spelen in A wrinkle in time – een bewerking van een van mijn lievelingsboeken door regisseur Ava DuVernay – besloot ik haar zélf te interviewen.”
Je bent trots op je ambitie, heb ik je vaak horen zeggen. Hoe kom je daaraan?
“Mijn man [Jim Toth, manager van Hollywood-talenten bij Creative Artists Agency (CAA), red.] steunt me in alles. Hij gelooft in gelijkheid en zegt altijd: ‘Waarom zou je niet gewoon met de baas van een bedrijf bellen en hem persoonlijk een vraag stellen?’ Hij moedigt me aan altijd mijn eigen mening te geven. Ik heb ook heel veel gehad aan The Oprah Winfrey Show. Van Oprah’s boekenclub en de mensen die ik in haar show zag, leerde ik dat ik altijd de beste versie van mezelf moet proberen te zijn. Die show heeft me ook echt geholpen een goede zakenvrouw te worden. En toen had ik Oprah nog niet eens in levenden lijve ontmoet!”
Ik ben helemaal wég van het boek A wrinkle in time. Ik las het met m’n dochter, en vond het zó indrukwekkend. Ik las het zelf toen ik een jaar of elf was. Heb jij het boek als kind gelezen?
“Ik las het op school, ook toen ik ongeveer elf jaar oud was, en vond het geweldig! Ik had geen idee waar ik stond in de wereld. Ik wist wel dat er méér was op de wereld, en dit boek gaf me het gevoel dat ik alles kon bereiken wat ik wilde. Dat ik deel kon uitmaken van iets ‘groters’. Het boek geeft kinderen heel veel kracht: als je wilt, kun je de wereld veranderen, en ook al lijkt nu alles mis te gaan en zie je het niet meer zitten: daar kun je aan ontsnappen als jij dat wilt.”
“The Oprah Winfrey Show heeft me geholpen een goede zakenvrouw te worden”
Daar kun je als kind heel veel aan hebben. Dat brengt me op iets wat nu in het nieuws is: seksuele intimidatie. Er is niet één bedrijfstak die er niet door is beroerd. Dappere mensen uit allerlei branches vertellen hun verhaal en daardoor zien we een kentering in de #metoo-beweging: iedereen lijkt nu pas te beseffen hoe heftig en hoe dichtbij seksuele intimidatie is. Ben jij verrast dat er ook zo veel verhalen over seksuele intimidatie zijn uit de wereld buíten Hollywood?
“Jammer genoeg verrast me dat totaal niet. Vrouwen deelden verhalen als deze altijd al met elkaar. Het is alleen maar ongelooflijk dat de media en de rest van de wereld naar ons zijn gaan luisteren en ons zijn gaan geloven. Ik was vooral erg ontroerd door de dappere vrouwen van Ford Motor Company, die vertelden over de pesterijen en het misbruik daar.”
Waarom denk je dat er zo lang niet in het openbaar over seksuele intimidatie werd gesproken?
“De meerderheid van de vrouwen die eerder al met verhalen en beschuldigingen naar buiten kwamen, werd gestigmatiseerd. Zij verloren vaak ook nog eens hun baan. Als dat de gevolgen zijn, waarom zou je dan je verhaal doen? Daarom ben ik samen met zo’n vierhonderd andere vrouwen begonnen met Time’s Up, een initiatief dat geld inzamelt voor vrouwen die niet genoeg geld hebben om een rechtszaak aan te spannen tegen hun belagers. Zodat iedereen die gediscrimineerd, lastiggevallen of misbruikt is, dezelfde kans heeft op een eerlijk proces.”
“Eén man zei op een gegeven moment tegen me: ‘Een vrouwenfilm is gewoon geen nieuw, verfrissend idee’”
Denk je dat er echt iets zal veranderen nu?
“Zeker! Veel vrouwen durfden lang niets te zeggen, maar nu wel. En ze worden inmiddels ook geloofd – ook al spreken ze met een onvaste stem. Mijn stem trilde ook toen ik mijn verhaal vertelde. (Tijdens een evenement afgelopen herfst in Los Angeles vertelde Reese over haar ervaringen met seksueel geweld en aanranding, onder anderen met een regisseur toen ze nog maar zestien jaar oud was, red.) Vrouwelijke leiders in alle sectoren moeten opkomen voor degenen die geen stem hebben. We moeten een uitgebalanceerde bedrijfscultuur creëren waarin meer plek is voor vrouwelijke leidinggevenden en minderheden. We lopen ontzettend achter. Iedereen denkt dat hij of zij geen invloed kan uitoefenen, maar dat is niet zo! Je kunt zorgen dat je niets koopt van een merk waar iets mis mee is. Als consument heb je veel macht, zeker nu we social media hebben. Sommige bedrijven doen heel veel aan diversiteit en die bedrijven oreren. Er is gewoon minder misbruik als er meer balans is aan de top.”
Consumenten weten wat ze willen, en dat komt niet altijd overeen met wat de mensen die de beslissingen nemen dénken dat consumenten willen. Neem het succes van Wonder woman en jouw films Wild en Gone girl en de serie Big little lies. Ik kan nog steeds niet geloven dat er tegen je werd gezegd: ‘We doen geen vrouwenverhalen’, terwijl we steeds weer signaleren dat mensen graag verhalen over vrouwen willen zien.
“Er is zo vaak tegen mij gezegd ‘Wij maken geen films over vrouwen’. Eén man zei op een gegeven moment tegen me: ‘Een vrouwenfilm is gewoon geen nieuw, verfrissend idee.’ Ik antwoordde: ‘Wat is er niet verfrissend aan het vertellen van een verhaal dat nog nooit is verteld?’ En hij antwoordde dat het gewoon niet voor zijn productiebedrijf bestemd was. Nou, dan geef ik het idee toch aan een bedrijf waar het wél voor bestemd is?”
Een van de geweldigste opstekers van dit alles vind ik het financiële succes. Jij hebt het in dat opzicht heel goed gedaan. Dat was zeker wel een heerlijk ‘dat zei ik toch’-moment?
“Ik vind dat het niet alleen over de financiële kant zou moeten gaan. Girls trip, The handmaid’s tale, Wonder woman – 2017 was zeker een winstgevend jaar. Al kan een film of tv-programma soms ook gewoon niet werken. Maar het is niet goed als er wordt gezegd ‘Vrouwenprojecten werken niet’. En dat gebeurt dus wel vaak. Als een film van een vrouwelijke regisseur geen grote winst maakt, wordt die regisseuse nooit meer ingehuurd. Vrouwen zouden evenveel kansen moeten krijgen om te falen als mannen. Kunst bestaat tenslotte niet om winst te maken. Je moet moedig zijn om nieuwe ideeën naar buiten te brengen. Daar draait het om.”
Je bent op dit moment bezig met 23 projecten. Ik weet dat daar iets bij zit over Barbie, een tv-show met Jennifer Aniston en de film A white lie met actrice Zendaya. Waar ben je nu het drukst mee?
“Ik ben heel enthousiast over het project met Jen Aniston. Dat wordt een van de eerste door Apple geproduceerde televisieshows. Het gaat over vrouwen in de media, en dan met name over de vrouwen van het ochtendnieuws. Verder produceer ik samen met Zendaya inderdaad een film die is gebaseerd op het boek The gilded years van schrijfster Karin Tanabe. Dat gaat over de eerste Afro-Amerikaanse vrouw die afstudeerde aan Vassar College (een New Yorkse eliteschool, red.). Iedereen dacht dat ze blank was, maar toen werd ontdekt dat ze zwart was, moest ze zich verantwoorden voor een comité om toch af te kunnen studeren. Het is belangrijk om terug te gaan in de tijd, zodat de jongere generaties zich realiseren dat er hard is gevochten voor al onze rechten, door moedige vrouwen en dappere mensen uit minderheidsgroepen. Er moet nog een heleboel gebeuren, maar ik geloof dat de jongeren van nu mondig en sterk genoeg zijn. Ik denk niet dat ik zo moedig was toen ik hun leeftijd had.”
Denk je dat echt? Velen van ons vinden jou juist zo moedig, omdat je al deze verhalen vertelt.
“Maar daar had ik ook wel wat tijd voor nodig. Het duurde best lang voordat ik het gevoel had dat ik mijn eigen bedrijf kon beginnen en financieren. Dat was heel spannend. Ik vroeg me vooral af: gaat er wel iemand in mij geloven?”
Wanneer was zelfs jíj bang?
“Toen ik mijn eigen bedrijf startte. Maar ik ben eigenlijk altíjd in paniek: als ik een film maak, of welke keuze dan ook moet maken. Ik zie angst als een wezentje dat altijd aanwezig is. Ik kan het aandacht geven en niets voor elkaar krijgen óf ik kan het negeren en doorgaan. Soms is dat eigenlijk niet zo’n goed idee, maar soms moet ik gewoon maar in het diepe springen en denken: het is oké, ik geloof in mezelf. Ik weet dat ik hard werk. En ik weet dat ik altijd op mezelf kan vertrouwen.”
“Vrouwen zouden evenveel kansen moeten krijgen om te falen als mannen”
Hoe doe je dat, je angsten negeren?
“Ik weet niet of ik het wel altijd zo verstandig aanpak. Dit is mijn manier, ik ben gewoon zo geboren. Vroeger sprong ik bijvoorbeeld altijd van trappen af. Moest ik vervolgens weer naar het ziekenhuis. En op school zei ik het rustig tegen een leraar als ik de lessen niet uitdagend genoeg vond. Ik was zeventien, ik was niet beleefd, ik was niet aardig en ik kwetste mensen. En daar kreeg ik dan ook een reprimande voor. Ik zei: ‘Waarom krijg ik straf? Ik wil beter onderwijs. Ik wil uitgedaagd worden.’ Mijn moeder zei: ‘Reese, ik vind het geweldig dat je zo bevlogen bent, maar er is een tijd en een plaats voor alles.’ Later snapte ik pas welke invloed mijn woorden op andere mensen kunnen hebben. Dat leer je naarmate je ouder wordt.”
Typisch voor veel vrouwen is dat ze vinden dat ze altijd beleefd moeten zijn en niemand tegen de haren in willen strijken. En vooral niet te veel willen opvallen. Dat weerhoudt vrouwen van veel dingen.
“Als je assertief bent en opkomt voor jezelf is dat iets anders dan alleen maar klagen, agressief zijn en dingen eisen. In onze samenleving leren we dat we minder waard zijn als we werken in sectoren waar je minder verdient. En daar komt het vastgeroeste idee uit voort dat je dan ook minder waard bent. Niet waardeloos, maar mínder waard. Daar moeten we echt iets aan veranderen. Hoe? Door bij de samenstelling van het personeel in een bedrijf te zorgen voor een goede afspiegeling van de samenleving én door te bekijken hoe er met vrouwen wordt gecommuniceerd.”
“Ik kan mijn angst aandacht geven en niets voor elkaar krijgen óf het negeren en doorgaan”
Ik las ergens dat jij er genoeg van hebt om bedeesd en verlegen te zijn. Maar jij bent toch helemaal niet verlegen?
“Ik ben nooit echt verlegen geweest, maar wat ik daarmee wilde zeggen is dat ik niet langer bang wil zijn om over mijn prestaties te praten. Ik merk dat mannen daar totaal niet moeilijk over doen. Vrouwen zijn veel voorzichtiger. Áls ze al uitspreken wat ze kunnen, wordt er door hun omgeving al snel van hen verlangd dat ze terughoudender zijn. Vrouwen geven ook vaak een nonchalante draai aan wat ze hebben bereikt. Je hoeft heus niet op een vervelende manier op te scheppen, maar we zouden met z’n allen 25 procent zelfverzekerder moeten zijn en gewoon moeten zeggen wat we allemaal goed kunnen!”
Waar ben jij niet goed in?
“Nou, in elk geval in basketbal. En van natuurkunde snap ik ook weinig. Maar ik weet waar ik goed in ben, en het heeft geen zin om dat niet te laten zien, alleen maar omdat andere mensen zich daar ongemakkelijk bij zouden voelen.”
Lees ook: Dochter Reese Witherspoon maakt debuut in Giambattista Valli
