Het lijkt een collectieve obsessie op Instagram: de bucketlist. Maar wat is het nut van zo’n 'to do before you die'-lijst? Willen we niet gewoon vaker stilstaan bij waar we naartoe gaan met ons leven? Alice van Essen schreef er een verhaal over.
Bucketlist
"Ik raakte op Instagram op de een of andere manier verzeild bij de hashtags #bucketlist en #bucketlistreizen. Zonder dat dit de bedoeling was, werd ik daar meteen vrolijk van. Want ik bleek zomaar in staat heel wat bucketlistbestemmingen en 'dingen die je gedaan moet hebben' af te kunnen vinken. Zoals een trektocht door Nepal, dobberen in de Dode Zee, een briefje in de Klaagmuur in Jeruzalem stoppen, duiken bij het Great Barrier Reef, bij zonsopgang Machu Picchu zien liggen, de volmaakte symmetrie van de Taj Mahal aanschouwen, zwemmen tussen haaien en roggen, op een olifant door de River Kwai waden, een road trip door de VS maken en panda’s gemoedelijk op bamboestokken zien knagen in Chengdu – om er maar een paar te noemen."
Afvinken
"Natuurlijk heb ik van al dit moois honderden foto’s en vele daarvan deelde ik met het thuisfront, want het blijft leuk om te laten zien wat voor gaafs je nu weer uitspookt, maar het kwam niet in me op om van mijn reizen een lijst te maken. Totdat ik onlangs het boek Bucketlist Reizen van Marloes de Hooge in mijn handen had. Daarin staan 25 supercoole reizen die je ooit in je leven gemaakt moet hebben. Het woordje ‘moet’ in de ondertitel stoorde me nogal – ik ben van mening dat ik helemaal niks moet, tenzij ik het zelf wil – maar ik besloot die ergernis even opzij te schuiven. Want normaal gesproken ben ik nogal gek op to-dolijstjes, omdat ze het leven zo prettig reduceren tot het overzichtelijke ritueel van opschrijven en afvinken. Dus waarom zou dit niet werken voor alle wensen die ik nog heb op reisgebied?"
Alsof het je laatste dag is
"Eerst heel even terug naar de basis: want ook al is het woord bucketlist behoorlijk ingeburgerd, wat is het precies? Het komt van de Engelse uitspraak to kick the bucket, wat overlijden betekent. Een bucketlist is dus een lijst met dingen die iemand nog gedaan wil hebben voordat hij sterft. De term werd vooral populair door de film The bucketlist uit 2007, waarin Morgan Freeman en Jack Nicholson twee terminale patiënten spelen die uit het ziekenhuis ontsnappen om de dingen die ze altijd nog hadden willen doen, te gaan uitvoeren. Als elkaars tegenpolen beginnen ze aan de reis, maar gaandeweg worden ze beste vrienden en halen ze nog even alles uit de korte tijd die ze rest".
Dromen
"Je kunt je bijna niet anders dan ontroerd en geïnspireerd voelen na het zien van deze film. Leven alsof het je laatste dag is: ja, natúúrlijk! Toch lukt dat in de praktijk maar bar slecht. 'Dat komt,' zegt sociaal-psycholoog Pieternel Dijkstra, 'omdat we ons laten leven door wat nú urgent is: mailtjes, telefoontjes, regeldingen. We zijn altijd bezig met wat er op dit moment speelt, met brandjes blussen. Het gevaar daarvan is dat we de belangrijke dingen voor ons uit schuiven, en voor je het weet is er weer een maand of een half jaar voorbij zonder dat je je hebt beziggehouden met wat je eigenlijk echt wilt.' Omdat je nooit weet hoe lang je te leven hebt, kan het best goed zijn om je wensen en dromen eens op te schrijven, vindt Dijkstra. "Het helpt om erachter te komen welke dingen je nog wilt doen, om focus te krijgen. 'Maar zo’n lijst werkt alleen', waarschuwt ze, 'als je eerlijk bent tegenover jezelf en authentieke keuzes durft te maken. Schrijf dus geen dingen op omdat ze zo leuk staan op Instagram, maar blijf dicht bij je eigen waarden. Het moet zeker geen afvinklijst worden'."
Kill your bucket list
"Dit is precies wat de Amerikaanse reisauteur Edward Readicker-Henderson zegt in zijn prachtige en veel bekeken TED Talk ‘Kill your bucket list’. Ernstig ziek vertelt hij hoe hij vijftien jaar geleden al te horen kreeg dat hij nog maar een jaar te leven had. En dat zijn artsen hem die boodschap daarna nog vijf keer gaven. Zes keer nam hij zich dus voor om vanaf dan te leven alsof het zijn laatste jaar was: hij reisde, werd verliefd, zag pinguïns. Maar waarom, vraagt hij zich af, is iedereen toch zo geobsedeerd door het maken van to-dolijsten voordat je doodgaat? Want ‘dying is absolutely nothing to live for’, zegt hij. Hij vertelt hoe vreselijk het is om te sterven. Hoe moeilijk om in het aftakelingsproces jezelf te blijven. Om de pijn en het verdriet van je dierbaren te zien. Vandaar dat hij nogal heftig reageert op het principe van de bucketlist."
Verwachtingen
"Zo’n lijst haalt de lol uit het leven, vindt hij. Je gaat er bepaalde dingen door verwachten. Maar je kunt nu eenmaal nooit voorspellen hoe dingen zullen lopen en welke gebeurtenissen je leven gaan veranderen. Laat je gewoon verrassen. Want de mooiste ervaringen overkomen je en zijn nooit gepland. Zo wordt hij zelf heel gelukkig als hij terugdenkt aan de geweldige picknick die een overenthousiaste Italiaan voor hem bereide in een gehucht dat hij even daarvoor niet op de kaart had kunnen aanwijzen. Na alles wat hij als reisjournalist van de wereld heeft gezien, vertelt hij tien jaar later uitgerekend over deze lunch, die op geen enkele bucketlist voorkomt."
Lees het hele verhaal in het travel issue van Marie Claire. Koop 'm online of gewoon in de winkel!
Tekst: Alice van Essen | Beeld: Anne Timmer