Charlotte (33): “Een collega van me kreeg laatst de volle laag. Ze zat voor de zoveelste keer hard met een lepeltje in een kopje te roeren terwijl ik haar al vaker had gevraagd of ze met iets anders zou kunnen roeren. Gevoelsmatig was dit de druppel. Ik denk dat alle vijftig man op onze afdeling hebben gehoord hoe ik haar zei dat ik gestoord van haar werd en dat ze moest ophouden. Ze keek me aan alsof ik gek was geworden. Ik besloot maar een rondje te lopen. Toen ik een beetje was afgekoeld, heb ik haar zo goed mogelijk uitgelegd waar ik last van heb. Het heet misofonie en het betekent dat ik niet goed tegen bepaalde geluiden kan. Ze reageerde ontzettend lief en begripvol. Tegenwoordig roert ze altijd met een plastic staafje. Heel fijn. Al is het nu ook weer niet mijn bedoeling dat iedereen rekening met me gaat houden.
Geen kroepoek
Als ik bepaalde geluiden hoor, kan ik me nergens anders op focussen. In de bioscoop zat iemand achter me een keer te knisperen met een zakje chips, waarna er nog een lading taco’s volgde. Ik kon me niet meer op de film concentreren. Het lukte niet om me in te houden, dus draaide ik me om. Op mijn scheldkanonnade die toen volgde zou een bouwvakker trots zijn geweest. Ik was zó boos. Terwijl ik de zaal uit liep, zei hij dat ik een achterlijk wijf was. Prima, op zo’n moment interesseert het me helemaal niet wat iemand vindt of zegt.
Dat is heel anders als ik weer rustig ben. Dan schaam ik me altijd dood en heb ik vreselijke spijt dat ik me zo heb laten gaan. Lange tijd dacht ik dat ik altijd vriendelijk was als ik vroeg of iemand minder geluid kon maken. Ik weet nu uit ervaring dat ik eerder wat onbeschoft overkom. Het is ook heel erg dat ik mensen soms de huid vol scheld. Maar ja, ik kan weinig anders als het me niet lukt om me in te houden of weg te lopen.
Mijn overgevoeligheid voor bepaalde geluiden heb ik al van kleins af aan. Als kind kon ik me kapot ergeren aan mijn zus als zij meezong met de radio, of aan het gekuch van mijn vader. Gezinsleden die kroepoek aten, vréselijk. En het ging van kwaad tot erger. Er kwamen steeds meer irritante geluiden bij en mijn woede werd groter en groter. Ik ging me ook ergeren aan mensen die met hun voet tikken of te hoorbaar ademhalen.
Pure horror
Een echte hel voor de mens met misofonie – want zo heet mijn aandoening – is de collegezaal waar ik af en toe heen moest toen ik mijn master wilde halen. Vooral de colleges rond etenstijd, met kauwende studiegenoten. Pure horror.
Toen ik een jaar of twee geleden maar eens ging googelen op mijn irritatie en op ‘misofonie’ stuitte, viel er ineens een hoop op zijn plek. Er zijn meer mensen die een soort kortsluiting krijgen als er iemand naast hen een banaan zit te eten. Simpel gezegd wordt geluid in de hersenen gekoppeld aan gevoel. Bij mensen met misofonie is de baan tussen die twee korter. Daardoor reageren ze sneller met irritatie en woede op bepaalde geluiden. Huilen en overgeven door een geluid komt trouwens ook voor. Beleefd gezegd is het dus een verlaagde tolerantie voor geluid, al is het voor mij wel heel heftig. Soms wil ik mensen die herrie maken een klap geven. Of erger. Ik heb weleens gedacht: waar kan ik het lijk kwijt? Eén keer heb ik mijn ergernis daadwerkelijk fysiek geuit. In de collegebanken zat een klasgenootje op haar nagels te bijten. Ze gíng maar door, zelfs nadat ik riep: ‘Heb je niet gegeten of zo?’. Toen heb ik haar keihard op haar hand geslagen. Ze was niet eens boos, maar reageerde eigenlijk vooral heel verbaasd en snapte niet wat me bezielde. Na sorry te hebben gezegd maakte ik me er een beetje met een grapje vanaf. Hoewel ik heel goed weet dat zo’n actie niet kan, voelde het wel heel fijn om die klap te geven.
Slurpende vriendinnen
Nu ik dit zo zeg, klink ik vast vreselijk. Ik ben een heel sociaal iemand, maar ik lijk soms een beetje op Dr Jekyll and Mr Hyde: mijn stemming kan ineens omslaan. Tijdens een gezellig etentje met vriendinnen hoorde ik er plotseling eentje van haar wijn slurpen. Meerdere malen. Voor mij is het genieten dan over. Dat is nooit persoonlijk bedoeld. En inmiddels weten zij ook wel hoe ik in elkaar steek. Al zeg ik eerlijk dat er zich gaandeweg wel een schifting in mijn vriendenkring heeft voorgedaan. Naast die slurper is er niemand met wie ik omga die echt vervelende geluiden maakt. Ik heb afscheid genomen van mensen die nagelbijten, aan hun gezicht pulken, vies eten, vaak hun neus ophalen of de hele tijd aan hun haar zitten. Ik probeer er luchtig mee om te gaan, maar eigenlijk is dat best erg.
De impact van misofonie op mijn dagelijks leven werd steeds groter. Op mijn werk ging ik situaties vermijden als ik vermoedde dat ik me ergens aan kon gaan storen. Voor vergaderingen kwam ik steeds vaker te vroeg, zodat ik de plaatsen om me heen bezet kon houden uit angst dat er iemand ging zitten die zijn neus zou ophalen. In restaurants checkte ik van tevoren de ruimte, zodat ik niet te dicht naast andere mensen hoefde te zitten. Ook afschuwelijk is de tv van de buren. De bastonen zijn verschrikkelijk, ook al hoort niemand anders in mijn huis ze. De keren dat ik heb staan schelden en wensen dat er een bom op hun huis zou vallen. Ik schaamde me kapot, want een kwartier later zat ik weer bij ze te eten en het zijn echt de liefste mensen op aarde.
Hulp zoeken
Ik werd er heel verdrietig van dat geluid steeds meer mijn leven beheerste en dat ik elke dag zo boos en geïrriteerd rondliep. Het was tijd om hulp te zoeken. De huisarts verwees me door naar een medisch centrum waar ze me op misofonie konden testen. Na de intake en het beantwoorden van alle vragen over geluiden en mijn gevoel slaagde ik met vlag en wimpel voor de test: ik had het in vrij forse mate. Het was prettig om daarna een gesprek met de psycholoog te hebben. Het gaf meteen rust toen ik besefte wat ik had en dat ik er iets tegen kon doen. Natuurlijk was het vervelend, maar er was ook een behandeling. Negen maanden later startte ik met cognitieve gedragstherapie. Tijdens de groepsbijeenkomsten krijg ik handvatten om met misofonie om te gaan en deel ik verhalen met anderen. Tijdens de eerste sessie zag ik al meteen dat ik zeker niet de enige koekwaus ben. Omdat iedereen sterk op geluiden reageert, was de groep muisstil; niemand durfde lawaai te maken.
Die therapie zit er inmiddels op. Ik heb geleerd om niet direct emotioneel te reageren als ik me stoor aan een geluid. Ik heb veel gehad aan ontspanningsoefeningen en het helpt om een positief beeld op te roepen als ik een negatief geluid hoor. Eet iemand naast me een appel, dan probeer ik me voor te stellen hoe iemand door de sneeuw loopt. Bij dat geluid, dat er een klein beetje van weg heeft, heb ik op de een of andere manier geen negatieve gevoelens. Het vergt veel discipline en keihard trainen, maar het helpt wel.
In pyjama naar de buren
Nog steeds verbaast het me hoe relaxed mensen reageren als ik ze vertel waar ik last van heb. Mijn vrienden weten het, een paar mensen op kantoor en een paar buren. Achter me wonen mensen met een waterval in de tuin. Ik heb in het verleden weleens op het punt gestaan om ’s avonds laat in mijn pyjama over de schutting te klimmen om dat ding uit te zetten. Na een gesprekje met hen werd wel duidelijk dat helemaal uitzetten geen optie was. Maar een poos later hebben ze er een timer op gezet, zodat-ie ’s avonds uit gaat en ’s ochtends pas weer aan. Zó lief. Anders hadden ze me in een dwangbuis kunnen afvoeren.
Eerst had ik de hoop dat ik er met een half jaar wel vanaf zou zijn, maar zo werkt het bij mij denk ik niet. Sommige geluiden zal ik altijd vreselijk irritant blijven vinden, dus moet ik er beter mee leren omgaan. Mensen die zich in mijn verhaal herkennen raad ik aan om hulp te zoeken. Alleen al weten wat je hebt en dat je niet de enige bent, is zo’n opluchting. Het heeft een naam en ik kan nu uitleggen waarom ik zo doe.”
Meer van zulke verhalen? Je leest ze iedere maand in Marie Claire!
Lees ook: In vertrouwen: ‘Ik ben verslaafd aan valium’
Tekst: Marjolein Straatman | Illustratie: Charlie Dot
