Ik weet niet hoe mijn man heet
Ze vlechten elkaars haar en slapen met dagboeken onder hun kussens en thuis hebben ze echtgenoten die op hen zitten te wachten. Onze Britse Marie Claire-collega Corinne Redfern bracht een bezoek aan het project dat de levens van jonge meisjes in Rajasthan drastisch verandert.
Dapu kan zich niet herinneren hoe haar man heet. Ze weet nog dat ze op haar trouwdag armbanden droeg die tot haar ellenbogen reikten en dat ze op elkaar gestapelde kettingen om had. Ze weet nog dat haar twee oudere zussen op hetzelfde moment trouwden, dat hun vader alledrie de jurken had betaald en dat de jurken bijpassende sluiers hadden. Maar ze kan zich niet herinneren wat ze tijdens de ceremonie heeft gegeten en of ze de kans heeft gekregen om te dansen. Ze weet ook niet meer zeker of ze gehuild heeft. Maar als ze dat wel heeft gedaan, zegt ze, dan zal het van geluk zijn geweest niet omdat ze zo ontzettend bang was.
Twee jaar geleden, toen ze 13 en 14 jaar oud waren, werden mijn zussen hier 200 kilometer vandaan gestuurd om bij hun echtgenoten te gaan wonen
De ceremonie vond vijf jaar geleden plaats, toen Dapu negen jaar oud was. Tot die dag had ze de meeste dagen buiten gespeeld voor haar hut, of haar zussen geholpen de kamer schoon te maken waarin alle zeven familieleden sliepen. Toen haar grootvader een verbintenis regelde met een jongen uit een ander dorp, begreep ze niet wat er gebeurde. Ik weet nog steeds niets over hem, vertelt ze me, terwijl ze mijn blik ontwijkt. Ik denk er niet graag over na. Een half uur voor het interview had Dapu nog gegild van het lachen en gedanst op Macarena. Nu krimpt ze ineen. Twee jaar geleden, toen ze 13 en 14 jaar oud waren, werden mijn zussen hier 200 kilometer vandaan gestuurd om bij hun echtgenoten te gaan wonen, legt ze uit. Zo gaan die dingen meestal. Je trouwt als je nog jong bent, en trekt later bij ze in. Ik heb mijn zussen sindsdien niet meer gezien. Ik denk niet dat ze al zwanger zijn. Daar maak ik me zorgen over.
Maar Dapus eigen lot kan wel eens heel anders uitpakken. De afgelopen vier jaar heeft ze doorgebracht in het Veerni Girls Hostel een kosthuis met zeventig meisjes van tien tot zeventien jaar dat door middel van onderwijs probeert een einde te maken aan kindhuwelijken in het landelijke Rajasthan. We zijn aanvankelijk in 1993 met het Veerni Project begonnen, vertelt Mahendra Sharma, hoofd van het project. We richtten ons toen niet specifiek op kindbruiden; we wilden gewoon meer kansen voor vrouwen scheppen. Langzaam maar zeker hebben we relaties opgebouwd met de meest achtergestelde gemeenschappen en hebben we ze ervan overtuigd om ons geletterdheidcentra te laten oprichten en naailessen te organiseren, zodat de vrouwen een eigen inkomen konden genereren. Maar na tien jaar behaalden we nog steeds niet de gewenste resultaten. Daarom zijn we in 2005 op zoek gegaan naar een locatie die we konden ombouwen tot kosthuis, waar meisjes gratis fulltime naar school zouden kunnen gaan.
Het succes van het project spreekt inmiddels voor zich, met een eigen computerlokaal, wekelijkse bezoeken van een psycholoog, driemaandelijkse medische onderzoeken én toegang tot twee van de meest exclusieve (en dure) gemengde privéscholen in Jodhpur. In tien jaar tijd hebben 99 meisjes hun examens gehaald, waarvan er 69 vervolgens naar het hoger onderwijs zijn gegaan. Slechts één voormalige kindbruid is teruggeven aan haar man, en zij haalde niet lang daarna internationaal de krantenkoppen omdat ze erop stond dat ze het recht had om van hem te scheiden. De anderen hebben allemaal beurzen gewonnen om aan de universiteit te studeren, terwijl hun mannen thuis op hen wachten. Het is de bedoeling dat ze tegen de tijd dat ze afgestudeerd zijn over de middelen beschikken om helemaal aan het huwelijk te ontsnappen.
Hoewel het programma allesomvattend is, is het niet goedkoop. Het gemiddelde jaarsalaris in India bedraagt 3.160,- en volgens Sharma kost het net iets meer dan 1.250,- voor een meisje om een jaar lang in het hostel te wonen. Geld dat puur en alleen ingezameld wordt door middel van donaties en dat grotendeels aan het onderwijs wordt besteed. Op school staan ze bekend als de Veerni-meisjes, maar volgens de leraren hebben de meisjes er geen moeite mee om te socializen met leerlingen uit hogere kasten. En hoewel sommige ouders het zich kunnen veroorloven om iedere maand 10 tot 20 roepie ( 1 tot 2,50) zakgeld voor hun dochters te geven, schenkt het project datzelfde bedrag aan de meisjes waarvan de ouders zich dat níet kunnen veroorloven, zodat ze allemaal hetzelfde krijgen. Ze hebben dat beetje onafhankelijkheid nodig, zegt Sharma. Wat is anders het punt?
Drie keer per dag vinden er aanwezigheidscontroles plaats
Desalniettemin wordt alles nauwlettend in de gaten gehouden. Drie keer per dag vinden er aanwezigheidscontroles plaats, er wordt een fruittijd ingepland om er zeker van te zijn dat ieder meisje op zijn minst iedere middag een verse appel eet en nadat ze met de bus naar huis zijn gegaan, melden ze zich in de centrale hal, rollen ze een kleedje uit en knielen ze op de grond om hun huiswerk te maken. Telefoons zijn verboden, maar make-up wordt oogluikend toegestaan (mits het bij kohlpotlood en nagellak blijft). Draagtassen met fotos van Bollywood-sterren worden zorgvuldig gladgestreken en tussen dagboekbladzijden geperst. Er worden ingewikkelde henna- of mehndipatronen op elkaars handpalmen getekend, met op de vingertoppen smileys. Iedere laatste zondag van de maand zijn er familiebezoeken, er worden toespraken gehouden over vrouwelijk empowerment en met kerstmis is er een talentenshow. Er is zelfs een ex-legerofficier aangenomen om fitnesslessen te geven.
We willen dat ze echt kinderen kunnen zijn, vertelt de 22-jarige Devshree, een ex-studente van Veerni die vorig jaar als huismoeder van het hostel is aangenomen. Nu helpt ze de meisjes met hun studies en voorziet ze hen dag en nacht van de nodige steun. Ik herinner me nog dat ik hier op veertienjarige leeftijd aankwam en ontzettend bang was. Ik was nog nooit een nacht weggeweest van huis. Ik had het geluk dat mijn vader altijd het belang van onderwijs begreep, maar al ging ik naar het geletterdheidcentrum in mijn dorp, het was niet genoeg; in de dorpen zijn meisjes niet gelijk aan jongens. Als de meisjes hier komen, proberen we ze te laten zien dat ze dat wél zijn. Devshree weet dit nog niet, maar haar vader is zo onder de indruk van haar vooruitgang, dat hij het Veerni Project heeft beloofd geen huwelijk voor haar te arrangeren, tenzij ze dat zelf wil. Ze stuurt geld naar huis, maar hij geeft het niet uit, vertelt Sharma. Hij heeft een bankrekening geopend op haar naam waar hij haar salaris op stort. Ze heeft straks zelf de controle over haar toekomst.
Een van de jongste meisjes in het huis heet Priyanka. Op vijfjarige leeftijd werd zij gedwongen om met een man uit een ander dorp te trouwen
Een van de jongste meisjes in het huis heet Priyanka. Op vijfjarige leeftijd werd zij gedwongen om met een man uit een ander dorp te trouwen, al denkt ze niet dat ze op die leeftijd wist wat een huwelijk überhaupt betekende. Ze weet ook niet zeker of ze dat nu wél weet. Drie van mijn zussen wonen bij hun echtgenoten, vertelt ze me. Mijn oudste zus is achttien en heeft drie zonen. Een van hen is vijf jaar oud ik vind het geweldig om met hem te spelen. De inmiddels elfjarige Priyanka slaapt in de juniorenslaapkamer op de bovenste verdieping van het hostel met nog veertig andere meisjes die jonger zijn dan veertien. Iedereen heeft een bed met een schuimmatras en roze, snoepstok-gestreepte lakens en Priyanka draagt een touwtje om haar nek met de sleutel van haar koffer voor geheimen, fluistert ze samenzweerderig.
Er zijn meer meisjes zoals Devshree die geen kindbruiden zijn. Zo kwam Monika naar het hostel toen ze tien was. Haar vader was drie jaar daarvoor overleden toen hij voor een trein viel. Daardoor moest haar moeder lange dagen op een nabijgelegen boerderij werken waar ze pindas inpakte, terwijl de zevenjarige Monika op haar broertjes en zusjes paste. Toen hij stierf, was er niemand anders die kon helpen, zegt ze zachtjes. Toen haar moeder over het Veerni Project hoorde, heeft ze hen gesmeekt haar dochter toe te laten. Nu moet ik hard werken, zodat ik een piloot kan worden, vertelt ze. Mijn vader zei dat piloot zijn de beste baan is. Ik wil hem trots maken.
Ze deelt een kamer met de veertienjarige Worship, die naar deze school kwam toen Sharma ontdekte dat haar ouders zo wanhopig geld nodig hadden, dat ze Worship en haar zus als prostituee wilden laten werken. We hadden dit collegejaar vier plekken, vertelt hij. Meer dan tweehonderd meisjes hadden zich aangemeld, dus we moesten de meest urgente gevallen uitkiezen. Voor Worship en haar zus drong te tijd. Ze komen uit de laagste kaste, waardoor hun ouders geen echtgenoten voor hen hadden kunnen vinden, en ze moesten een manier vinden waarop de meisjes hun onderhoudskosten konden terugverdienen. Het is niet duidelijk of de zusjes weten wat hun ouders van plan waren. Mijn moeder is analfabeet, zegt Worship. Maar nu ik hier ben, is ze heel behulpzaam. Ze zegt dat als ik goed mijn best doe met studeren, ik een RAS-officier kan worden [de Rajasthaanse equivalent voor het ambtenarenapparaat].
Voor het eerst konden echtgenoten die er een probleem mee hadden dat hun vrouwen hen verlieten niet protesteren de hele gemeenschap stond aan de kant van de meisjes
Je hebt geen voor- en na-foto nodig om te zien wat voor een de positieve invloed het project op de levens van de meisjes heeft gehad, maar twee maanden geleden werd ook duidelijk welke impact het project op de gemeenschap als geheel heeft. De ouderlingen uit Meghwalon Ki Dhani een arm dorp tachtig kilometer in de woestijn waar alle meisjes nog vóór hun negende uitgehuwelijkt worden hadden de medewerkers van Veerni uitgenodigd voor een bezoek. Toen ze daar aankwamen, werden ze onthaald met cadeaus; bloemenslingers en geweven sjaals voor de vrouwen, rode tulbanden voor de mannen symbolen van de hoogste eer. Er was een geluidsysteem gehuurd en een man in een gestreept shirt klom op een podium en nam de microfoon. Vanaf daar kondigde hij aan dat de ouderlingen van het dorp de prestaties van het project hadden opgemerkt en als gemeenschap besloten hadden om niet alleen kindhuwelijken te verbieden, maar alle verbintenissen te verbreken die op dat moment nog volbracht moesten worden. Voor het eerst konden echtgenoten die er een probleem mee hadden dat hun vrouwen hen verlieten niet protesteren de hele gemeenschap stond aan de kant van de meisjes.
De Veerni-medewerkers boden aan om de evenementkosten te vergoeden, maar de ouderlingen weigerden. De medewerkers zetten door en boden aan om in plaats daarvan dan een gemoderniseerd toiletgebouw te bouwen. Weer schudden de ouderlingen hun hoofd, maar stelden toen zonder opdringerig te zijn voor om een computergebouw in het dorp te bouwen, waar de meisjes die nog te jong zijn voor het hostel vast een voorsprong zouden kunnen krijgen. Vijf jaar geleden was dat hun laagste prioriteit geweest, zegt Sharma trots. Ze beseffen eindelijk dat meisjes geen objecten zijn die je kunt gebruiken of weg kunt sturen en dat een investering in de toekomst van hun dochters ook een investering in hun eigen toekomst betekent. Voor Dapu en haar vriendinnen is dat een achterstallige openbaring. Meisjes zijn eigenlijk veel intelligenter dan jongens; we werken harder en studeren meer dan zij doen, zegt ze. En wanneer we een opleiding krijgen, zullen we ook meer voor elkaar krijgen.
