Arita Baaijens doorkruiste als eerste Westerse vrouw de Sahara

Respect! Na zeven jaar werken als milieubioloog zegde Arita Baaijens haar baan op. De eenzaamheid van haar woestijnreizen (in totaal meer dan 25!

Arita Baaijens doorkruiste als eerste Westerse vrouw de Sahara

Respect!

Na zeven jaar werken als milieubioloog zegde Arita Baaijens haar baan op. Ze kocht kamelen en leerde overleven in de woestijn. Resultaat: ze is de eerste Westerse vrouw die het aandurfde om in haar eentje de Sahara te doorkruisen.

De eenzaamheid van haar woestijnreizen (in totaal meer dan 25!) veranderde haar kijk op het leven. Deze powervrouw leerde haar onzekerheid om te zetten in kracht. Dat is mooi, want daar moet je een flinke dosis van bezitten als je alleen door een woestijn reist. Wij spraken haar over haar bijzondere ervaringen. Hoe ontstond jouw voorliefde voor woestijnen? “De kiem moet zijn gelegd tijdens mijn kleuterjaren. Mijn vader had een Statenbijbel geërfd met indrukwekkende etsplaten, waaronder eentje van de Sinaiwoestijn, waar het 'volk Israëls' veertig jaar zou hebben rondgetrokken. De bijbelverhalen over die periode fascineerden me mateloos. Tijdens mijn studiejaren bezocht ik de Sinaiwoestijn. Ik was verkocht toen ik een bedoeïen [nomadische woestijnbewoner, red.] in de kale bergen zag lopen, waar hij blijkbaar thuis was. Toen wist ik: dat wil ik ook. Down the rabbit hole. Zoals Alice uit Alice in Wonderland in een andere wereld terechtkomen.”

Overleven in de woestijn. Hoe doe je dat? “Woestijnen en kamelen pasten mij als een oude jas. Het was liefde op het eerste gezicht. Ik leerde het vak van een Duitse ontdekkingsreiziger die door de Egyptische woestijn trok. Daarna kocht ik zelf kamelen, zadels, zadeltassen, touwen, water-jerrycans en proviand. Met een simpel kompas, horloge en een set kaarten – waar overigens bijna niets opstond – navigeerde ik door een gebied waar niets groeide en niemand woonde. Een gebied vele malen groter dan Nederland. Het was leven op het scherpst van de snede. Een foutje kan nog, twee fouten en je bent op weg naar de uitgang. Drie, en je overleeft het avontuur niet.”

Klinkt heftig. “We spreken over het pre-gps tijdperk, waar ik als romanticus regelmatig met enige weemoed aan terugdenk. Tegenwoordig kan iedere idioot met een jeep en gps de weg vinden in de woestijn. Het resultaat is dat woestijnen vol autosporen zitten en er overal plastic flessen liggen. Daarom heb ik de woestijn inmiddels verlaten. Sinds zeven jaar reis ik te paard door de bergen van Centraal Azië en Zuidwest-Siberië.

Wat doe je daar? “Ik zocht naar Shambhala, een paradijs dat volgens de overlevering in die contreien moet liggen. Mensen in dat gebied geloven dat natuur bezield is. De laatste twee jaar onderzocht ik de relatie tussen natuur en de menselijke geest. Waarom worden bepaalde plekken als heilig ervaren en andere niet? Voor dat onderzoek ontving ik de prestigieuze 'Women of Discovery Humanity Award 2014' van Wings Worldquest en de 'Traveler of the Year 2014 Award', toegekend door de Spaanse Geografische Sociëteit.”

Wat drijft jou om zulke bijzondere reizen te maken? “Nieuwsgierigheid en de drang om grenzen te verleggen, zowel fysiek als geestelijk. Als game changer stel ik mezelf en anderen graag ongemakkelijke vragen. Wij denken bijvoorbeeld dat de wetenschap de waarheid in pacht heeft. Dat dacht ik zelf ook heel lang, tot ik werd geconfronteerd met een cultuur die er een heel ander wereldbeeld op nahield. Uiteindelijk kwam ik tot de conclusie dat de wetenschap niet het monopolie op waarheid bezit, zij biedt ons slechts een prachtig model van de werkelijkheid. Er bestaan vele andere modellen, net zo prachtig, net zo waar of onwaar.”

Wat is de belangrijkste les die je geleerd hebt tijdens je reizen? “Dat zijn er twee. Dat een vrouw álles kan en dat er geen eenduidige werkelijkheid bestaat.”

TED Talk Op 29 mei geeft Arita een TED Talk over haar ervaringen. Het wordt een pleidooi voor vrije denkruimtes in het internationale landschap: “Het gaat om lege en onbestemde zones zoals woestijnen, waar ideeën kunnen rijpen, culturen elkaar ontmoeten en het denken fluïde is. De leegte als kraamkamer van culturele vernieuwing en innovatie.”

Benieuwd naar Arita’s verhaal? Meld je nu aan en maak kans om erbij te zijn.

Kun je niet naar Arita’s TED Talk komen? Haar boek 'Zoektocht naar het paradijs' verschijnt deze zomer bij Atlas Contact.

Fotografie: Joanna B. Pinneo