Iemand met een angststoornis vreest dat er een ramp zal optreden en die gedachte geeft ontzettend veel angst. Dit zorgt ervoor dat hij of zij dingen gaat vermijden, van sociale aangelegenheden tot bijvoorbeeld autorijden. Hoewel maar liefst één op de vijf volwassen aan een angststoornis lijdt, rust er nog altijd een taboe op. Twijfel je of je zelf een angststoornis hebt? Zo kun je het bij jezelf herkennen.
Wanneer je denkt dat je een angststoornis hebt
Twijfel je of je een angststoornis hebt, of ‘gewone, reeële’ angsten? Psychiater Neeltje Batelaan geeft in Linda advies over wat je dan het beste kunt doen. Volgens haar is het verstandig om de criteria voor een stoornis te checken op de site van Hulpgids, de gids voor geestelijke gezondheidszorg. Op deze website zie je aan welke symptomen je voldoet. ”Het is vooral belangrijk om na te gaan hoeveel last de angst je bezorgt en of het je functioneren beïnvloedt. Als dat inderdaad zo is, is het verstandig om hulp te zoeken”, laat psychiater Neeltje Batelaan weten. ”De criteria zijn daarbij eigenlijk van ondergeschikt belang.”
Last van paniekaanvallen midden in de nacht? Zo pak je het aan
Wanneer blijkt dat je een angststoornis hebt
Zelfhulpboeken
Volgens Batelaan hoef je niet meteen naar de GGZ als je klachten van milde aard zijn. ”Er zijn tal van zelfhulpboeken waar je veel tips uit kunt halen. Daar staan bijvoorbeeld oefeningen in om je angsten onder controle te krijgen.” Er is bijvoorbeeld een goede serie van Boom Uitgevers, met onderwerpen die variëren van piekeren tot rijangst en sociale angst tot dwanggedachten, tipt Batelaan. Een andere aanrader is Het Zorgboek Angst, fobie en paniek, dat verkrijgbaar is bij apotheken.
Huisarts of basis-GGZ
Batelaan: ”De huisarts is vaak een goede eerste stap. Hij of zij kan met je meedenken over welke hulp passend is en bij de ernst van je klachten, en welke hulp aansluit bij je vraag. ” Daarnaast hebben GGZ-afdelingen vaak een herstelwerkplaats. Daar kun je terecht bij ervaringsdeskundigen die je op weg kunnen helpen om weer de regie over je eigen leven te herpakken.
Medicatie
”Medicatie -antidepressiva- is een effectieve manier om angststoornissen te behandelen”, laat Batelaan weten. ”Maar bedenk wel dat je, als je eraan begint, ook weer moet besluiten of je ermee gaat stoppen. En wanneer. We weten dat de klachten bij een deel van de mensen terugkomen als ze stoppen met de medicatie. Als psychiater adviseer ik daarom te kijken of je de klachten met cognitieve gedragstherapie goed kunt behandelen. Daarmee voorkom je een lastige keuze later, en je leert wat je moet doen als je angst weer de kop op steekt.” Toch zou je medicatie moeten overwegen wanneer de cognitieve gedragstherapie onvoldoende werkt, benadrukt Batelaan. Het is zonde om rond te blijven lopen met klachten zonder medicatie te proberen, het kan namelijk een wereld van verschil maken.
Contact met lotgenoten
Neem contact op met de Angst, Dwang en Fobie Stiching, tipt Batelaan. Dit is de patiëntenvereniging voor mensen met angstklachten. Je kunt er tijdens een telefonisch spreekuur terecht voor vragen en ze geven een patiëntenblad uit. Ook kunnen ze je helpen bij het vinden van lotgenoten.
Cognitieve gedragstherapie
Cognitieve gedragstherapie doet je inzien dat je angsten irreëel zijn door ze aan te gaan: bijvoorbeeld door naar de markt te gaan bij pleinvrees of naar dat feestje als je een sociale stoornis hebt. Vaak gaat dit stap voor stap, steeds iets verder. Je leert door deze therapie je gedachten onder de loep te nemen en te veranderen.
Wees creatief
Ook kunnen hobby’s als tekenen, schilderen of sporten helpen. Door bezig en in beweging te blijven, wordt het piekeren naar de achtergrond gedrukt.
Vermijd koffie, frisdrank met cafeïne en alcohol
Batelaan: ”Alle drie kunnen een angstaanval triggeren. Alcohol kan op de korte termijn helpen bij angstklachten (het zorgt ervoor dat je ontspant), maar op lange termijn heeft het een averechts effect. Je angst wordt vaak nog groter, omdat je die sociale angst nuchter niet onder ogen durft te komen. En je ontwikkelt mogelijk ook nog een alcoholprobleem.”
Wanneer je een paniekaanval krijgt
Oefen met het krijgen van een realistisch beeld van een paniekaanval
”Probeer een aanval niet te zien als een levensbedreigende situatie, maar als een vervelend iets”, aldus Batelaan. ”Dat is niet makkelijk, maar valt wel te oefenen.” Mensen met paniekaanvallen denken tijdens zo’n aanval dat ze doodgaan. Het is goed om jezelf in dat geval te vertellen dat dit niet zo is en je er doorheen moet. Als het je lukt om de paniekaanval niet als iets levensbedreigend te zien, ben je al een eind op weg.
Hulpkaartjes
Voor sommige mensen helpt het om hulpkaartjes in hun portemonnee te doen, tipt Batelaan. Daarop staat bijvoorbeeld: ‘Ik kan dit, ik weet dat ik nu bang ben, maar ik overleef het’. Een notitie in je telefoon kan ook helpen.
Bron: Tips en Weetjes | Beeld: Polina Zimmerman
