5 tips voor als je in een stilte meditatie retraite gaat

Stilte meditatie retraites worden steeds populairder.

Misschien moet je er in eerste instantie niet aan denken. Dagenlang niet met anderen praten. Niet lezen, schrijven en al helemaal niet je mobieltje checken. En toch zijn retraites populair en kiezen mensen er zelf voor om in een stilte meditatie retraite te gaan en zo enkele dagen of soms zelfs weken of maanden niet te praten.

Waarom doen mensen dat en hoe komt het dat het zo populair is?

Volgens meditatieleraar en retraitebegeleider Gerjan Schoemaker zijn er vele redenen om in retraite te gaan. Er zijn mensen die het doen om te onthaasten en om tot rust te komen, maar een stilte-retraite kan nog veel meer betekenen. Het beoefenen van meditatie en retraites kan levensveranderend zijn doordat je inzichten op doet en tot ‘transformatie’ komt. Je doet bijvoorbeeld inzicht op in je eigen gedachtepatronen en gedrag, maar ook diepere inzichten in het leven. Deze inzichten en het effect van de meditatie kunnen ervoor zorgen dat je echt tot transformatie komt, ofwel een ander mens wordt, anders tegen het leven aankijkt, anders met omstandigheden om gaat en je levensstijl hierop aanpast.

Ook wetenschappelijk onderzoek toont aan dat er vele positieve effecten zitten aan meditatie en dat zelfs de structuren van onze hersenen door meditatie veranderen. Effecten die meditatie worden toegeschreven zijn onder meer het verminderen van stress, depressie en angst. Daar tegenover kan het ons geheugen, empathisch vermogen, kwaliteit van slapen, immuunsysteem, en impulscontrole juist verbeteren.

Gezonde geest

Dat meditatieretraites populair zijn ondervindt Gerjan bij iedere retraite die hij organiseert weer. Sinds twee jaar is het zo dat de retraites bij zijn Meditatie Instituut binnen vijf minuten na het openen van de inschrijving al zijn volgeboekt. Een mogelijke reden daarvoor is dat meditatie steeds minder wordt gezien als iets ‘zweverigs’ maar wordt erkend en geaccepteerd als een methode voor je mentale gezondheid en persoonlijke ontwikkeling. Net zoals dat je sport voor een gezond lichaam, mediteren mensen voor een gezonde geest. Een andere reden is ook de maatschappij waarin mensen gehaast leven en veel prikkels ervaren. En sinds de huidige pandemie is er ook nog eens veel onrust. Dat kunnen allemaal redenen zijn waardoor mensen op zoek gaan naar rust en andere manieren om om te gaan met de omstandigheden.

Een retraite kan dus levensveranderend zijn, maar waar moet je voor kiezen? Er zijn zoveel verschillende soorten retraites, methoden en leraren. En hoe moet je je voorbereiden? Hieronder 5 tips door Gerjan Schoemaker.

1. Onderzoek welk type retraite je wilt gaan doen

Er zijn heel veel verschillende soorten retraites. Als je gaat bepalen welke retraite je wilt gaan doen, moet je misschien niet zozeer kijken naar hoe fijn en leuk het jou lijkt, maar naar wat jou het meeste kan brengen. Zo bestaan er yoga-retraites met veel ruimte voor gezellig kletsen en een wijntje. Dat is fijn, maar het is de vraag in hoeverre je dan echt tot verdieping komt. Je zou dat misschien meer kunnen zien als een inspirerende vakantie met ook nog gezondheidsvoordelen. Een stilte retraite, zoals een vipassana retraite, spreekt dan misschien minder aan, maar het is goed mogelijk dat dit je wel tot verdere verdieping brengt. Er zijn verschillende soorten stilte retraites, zoals mindfulness retraites, vipassana retraites, zen retraites, compassie retraites en christelijke retraites. Niet altijd wordt er een programma tot in detail van tevoren gecommuniceerd, maar vraag in ieder geval hoe een dag er ongeveer uitziet. Soms heb je liever een redelijk vol programma, zodat het een doorgaand proces is waarin je wordt meegenomen. Als er te veel vrije tijd is wordt er veel van je eigen toewijding gevraagd en dit kan een nadelig effect hebben op het meditatie- en transformatieproces.

2. Onderzoek bij welke retraitebegeleider je dit wilt doen

Zorg dat het klikt. Als je begeleiding krijgt van een leraar waarvan je niets kunt aannemen zal dit het proces belemmeren. Nadat je hebt bepaald wat voor soort retraite je wilt gaan doen, is het daarom verstandig om van tevoren onderzoek te doen naar welke leraren jou aanspreken. Misschien zijn er video’s met lezingen of geleide meditaties van deze leraar te vinden op Youtube.

3. Leer van tevoren al de meditatiemethoden die worden toegepast

Sommige mensen gaan blanco in een meditatie retraite, zonder enige vorm van voorbereiding. Dat is zonde, want een retraite is meestal geen cursus. Er worden meestal hooguit enkele basisinstructies gegeven. Want als er te veel tijd aan theorie en techniek wordt besteed gaat dit ten koste van het tot kalmte krijgen van de mind en het komen tot grotere helderheid. Daarom is het goed om te kijken of er misschien online cursussen in deze traditie te vinden zijn, of liever nog of de betreffende meditatiemethode misschien bij jou in de buurt wordt gegeven. Het kan heel helpend zijn om een goede leraar te hebben.

4. Zorg voor de juiste accessoires

Mensen ervaren niet alleen de stilte en het naar binnen keren als een uitdaging, ook fysiek kunnen mensen behoorlijk wat tegenkomen. Je zit vaak langere tijd in een meditatiehouding en het is daarom verstandig om te vragen welke meditatie-accessoires er bij de retraite zelf al aanwezig zijn, zodat je zelf de juiste aanvullende meditatie artikelen mee kunt nemen. Denk aan een meditatiemat, meditatiekussen, ondersteunende kussens voor onder de benen en knieën, eventueel een meditatiebankje in plaats van een kussen en een omslagdoek. Sommige mensen die problemen hebben met lange tijd zitten nemen ook hun eigen stoel van voorkeur mee. Overleg altijd wel met de organisatie wat wel of niet is toegestaan. Bij sommige retraites zijn ze nogal strikt. Bij andere retraites denken ze juist weer heel veel aan je comfort en zijn de meeste accessoires gewoon aanwezig.

5. Bepaal hoe lang je in retraite wil

Sommige mensen beginnen zonder enige ervaring aan een Vipassana retraite van tien dagen. Op zich kan dit wel, maar het is toch aan te raden om eerst eens te beginnen met een retraite van kortere duur. Maar ook weer niet te kort, want de mind heeft echt eerst enige tijd nodig om tot verstilling te komen. Pas dan kom je tot verdere verdieping. Een mooie duur om mee te beginnen is dan zo’n drie tot vier dagen. En als dat goed bevalt, kun je een volgende keer overgaan tot bijvoorbeeld zeven tot elf dagen.

Een retraite is niet voor iedereen, op ieder moment

Het is goed om nog de kanttekening te vermelden dat een retraite niet altijd en voor iedereen geschikt is. Als je psychische of fysieke klachten hebt is het goed om zowel de organisatie van de retraite als je reguliere behandelaar (als je die hebt) te raadplegen of het in jouw individuele geval wel verstandig is om in retraite te gaan. Het is wel zo dat niet iedereen in de reguliere zorg precies weet wat een retraite is en hoe dit invloed heeft op jouw systeem. Als je behandelend specialist het afraadt om in retraite te gaan terwijl je zelf denkt dat het juist goed voor je zal zijn, kun je waarschijnlijk nog wel een second opinion bij een andere specialist vragen.

Beeld: Unsplash

Laatste nieuws