Een relatie met een narcistische partner verbreken voelt als het moeilijkste wat je ooit doet. Maar ook het pad naar zelfheling is niet altijd makkelijk. Hoe kun je herstellen na een narcistische ex?
Zelfvertrouwen weg
Mensen die uit een relatie met een narcist komen, hebben vaak een heel negatief zelfbeeld. Dit komt omdat ze heel afhankelijk zijn geworden van hun partner, zo legt narcismecoach Lot Anne Mulder uit. “Veel mensen zijn de relatie belangrijker gaan vinden dan zichzelf”, verklaart ze. “Mensen hebben gedurende de relatie veel opgegeven. Tijdens de relatie is er een traumaband ontstaan, waarbij je continu kleine beetjes van je zelfvertrouwen en zelfrespect weggooit. Vaak zonder dat je het doorhebt. Het gaat heel gradueel. Vindt je partner dat je wel veel tijd met je vrienden doorbrengt? Oké, dan ga je niet naar dat ene etentje. Werk je toch wel erg veel volgens je partner? Oké, dan ga je wel drie dagen werken in plaats van vijf. Is de narcist veel beter in discussiëren dan jij? Dan laat jij het maar gaan en kom je niet meer voor jezelf op. Je deed er alles aan om de harmonie in de relatie te behouden, en dat zorgt dan uiteindelijk voor een gemis van veel belangrijke dingen in je leven die vaak ook effect hebben op het lager en lager worden van je zelfbeeld.”
Tijdens de relatie met een narcist worden mensen vaak helemaal gebrainwasht. Dat wat de narcist zegt, is namelijk de waarheid. “Je kunt hierdoor echt out of touch raken met de realiteit. Je zou zelfs kunnen geloven dat de lucht groen is, als de narcist dat zegt”, waarschuwt Mulder. Ook gebeurt het veel dat een narcist aan gaslighting doet: een manipulatietechniek waarbij de waarheid de hele tijd verdraaid wordt, waardoor je aan jezelf gaat twijfelen en soms zelf ook denkt dat je gek aan het worden bent. “Dit kan over meerdere jaren gebeurd zijn, waardoor je zelfs ook paranoia kan worden. Je wordt bang dat de buitenwereld slecht is en dat iemand je wat wil aandoen. De narcist deed dit allemaal om te zorgen dat je niet weggaat. Je kunt hierdoor je vertrouwen in de mensheid helemaal kwijtraken.”
Hoe herken je narcisme bij een vrouw?
Heling
Het is niet gek dat mensen zichzelf totaal verloren zijn na een relatie met een narcist. Het goede nieuws is dat je hier volledig overheen kunt komen, maar het kost tijd en zal stap voor stap gaan. “Je komt als een gehavend vogeltje uit de relatie. Je zult moeten werken aan meer zelfvertrouwen en een beter zelfbeeld.” En dat kun je volgens Mulder doen door onderstaande stappen te volgen:
Maak afspraken met jezelf en houd je eraan
Je moet jezelf weer leren vertrouwen, en dat kun je doen door afspraken met jezelf te maken én je eraan te houden. “Dat kunnen heel kleine afspraken zijn. Verwacht in het begin zeker niet te veel van jezelf. Zeg bijvoorbeeld tegen jezelf dat je over twee uur naar de supermarkt gaat, en doe dat ook echt. Door je aan je eigen afspraken te houden, ga je weer in jezelf vertrouwen.”
Investeer in een gezond netwerk
“Een heel lange tijd heeft de narcist je een verkeerde spiegel voorgehouden, iemand die de realiteit niet aan jou terug reflecteerde. Het is daarom heel belangrijk om te investeren in een gezond netwerk, zodat gezonde mensen je de juiste spiegel wél kunnen voorhouden. Vraag hen om feedback: ‘Wat vind je van mij? Wat vind je dat ik goed kan?’ Door deze vragen aan hen te stellen, zul je langzaamaan weer een realistisch zelfbeeld krijgen.”
Zoek hulp en aanvaard hulp
Vaak is iemand die uit een narcistische relatie komt het helemaal verleerd om hulp te vragen, omdat het je nooit in dank werd afgenomen als je om hulp vroeg. Je hebt lange tijd alles alleen gedaan, er licht wellicht ook wat schaamte op het onderwerp of wat er gebeurd is. Of je weet niet zeker of er nu ‘narcisme’ aan de hand is. “In het begin is het daarom heel moeilijk om hulp te zoeken en om die te aanvaarden, maar dit is echt nodig”, zo weet Mulder. Ze adviseert dan ook om hulp te zoeken bij een professional die gespecialiseerd is in narcisme en het loskomen ervan. “Zij weten hoe het loskom-proces eruitziet. Aan welke elementen je mag gaan werken en hoe iemand met (vaak) complex-posttraumatische stress te behandelen. Zij kunnen je helpen om weer (in) jezelf te gaan geloven.”
Dit bericht op Instagram bekijken
Met professionele hulp
Over een narcistische relatie heenkomen, gaat niet over een nacht ijs. Dat vergt tijd. Hoeveel verschilt natuurlijk per persoon, maar “hoe meer je in zelfliefde investeert, hoe meer hulp je aanvaart, hoe meer je naar de waarheid kijkt – naar al die inconvenient truths – hoe meer je je schaamte laat varen en hoe liever je voor jezelf bent, hoe sneller het zal gaan”, vertelt Mulder. En ook professionele hulp inschakelen kan ervoor zorgen dat het helings- en leerproces sneller gaat.
“Het is heel moeilijk om zonder professionele hulp over een narcistische relatie heen te komen”, weet Mulder. “Met name wanneer je nog in de fase zit waarin je twijfelt of je de juiste keuze hebt gemaakt. Dat is echt killing. Je vrienden kunnen wel zeggen dat het beter is, maar de meeste mensen nemen dat niet serieus. Een professional kijkt objectief met jou mee en weet de juiste vragen te stellen.”
Mulder, die zelf ook twee keer voor een narcist viel en inmiddels andere personen helpt om over hun narcistische relatie heen te komen, stelt een aantal eisen waar een goede hulpverlener aan moet voldoen. “Zoek iemand met een therapeutische achtergrond, iemand die succesvol anderen heeft geholpen met het loskomen van hun relatie met iemand met narcisme (of familie-dynamiek als het over een narcistische familie-dynamiek gaat) en iemand die het zelf ook heeft meegemaakt.” Ook dat laatste is volgens Mulder heel belangrijk. “Je hebt na zo’n relatie te maken met (complex-) posttraumatische stress en een ervaringsdeskundige kan veel beter uitleggen wat meemaakt. Tevens wordt de schaamte ook minder wanneer je iemand tegenover je hebt zit die je sowieso niet veroordeelt, want deze persoon heeft het immers zelf ook meegemaakt. Voor slachtoffers van narcistische mishandeling (want dat is het) kan dat heel helend en ontnuchterend werken.”
Beeld: iStock
