Over narcistische mannen hoor je veel verhalen. Over vrouwen met een narcistische persoonlijkheidsstoornis echter minder. Al betekent dat niet per se dat het ook minder voorkomt. Dus hoe herken je het dan bij een vrouw?
Evenveel narcistische vrouwen
Hoewel er weleens wordt geclaimd dat meer mannen narcisme hebben dan vrouwen, kan narcismecoach Lot Anne Mulder zich hier moeilijk in vinden. “Ik denk dat het bij vrouwen gewoon minder gezien wordt”, stelt ze. De narcismecoach verwacht dat het minder gezien wordt bij vrouwen, omdat ze het emotioneel gezien slimmer aanpakken. “Ze kunnen dingen veel beter verbloemen”, weet Mulder. Ook kan schaamte zorgen voor een vertekend beeld. “In mijn praktijk zie ik veel vrouwen die om hulp vragen. Mannen vragen over het algemeen minder snel om hulp en schamen zich nog meer voor het feit dat ze in een relatie met een narcist zijn beland. Ik denk echt dat het 50/50 is. Het lijkt me heel vreemd dat dit als een van de weinige ziektes en persoonlijkheidsstoornissen minder bij vrouwen voorkomt dan bij mannen.”
Binnen het narcisme zijn er twee vormen: open en gesloten narcisme. Open narcisme is – zoals het begrip eigenlijk al verklapt – heel duidelijk. “Open narcisten vinden zichzelf overduidelijk beter dan de rest en zetten zichzelf op nummer 1”, legt Mulder uit. Dit wordt ‘gewoon’ open en bloot gedeeld en er is zelfs een soort van ‘trots’ bij te ontdekken. Het is open en bloot dus. Gemiddeld zie je dit vaker bij mannelijke dan bij vrouwelijke narcisten. Bij gesloten narcisme is dit echter niet het geval. “Gesloten narcisten denken hetzelfde en willen ook heel graag in de belangstelling staan, maar doen dit op meer ‘covert’ manieren. Minder direct te herkennen. Vrouwen zijn dan ook vaker gesloten narcisten. Ze kruipen veel vaker in de slachtofferrol (of ‘helpers’-rol) en proberen via die omweg toch ook continu aandacht te verkrijgen. Het zit in onze cultuur dat vrouwen niet van de toren blazen hoe goed ze zijn. In de slachtofferrol, of ‘opofferende helpers’rol, kruipen wordt dan wel weer meer geaccepteerd.”
Minder makkelijk te herkennen
Bij vrouwen is het wat lastiger om narcisme te herkennen, omdat het vaak gesloten narcisme betreft. “Je kunt aan een open narcist bijna vragen: ‘Vind jij jezelf beter dan de rest van de wereld?’ en dan zal deze persoon veelal ‘ja’ zeggen.”
Gesloten narcisme is volgens Mulder lastiger te herkennen. “Je zult dan veel beter moeten opletten”, vertelt ze. “Iemand kan dan bijvoorbeeld niet tegen kritiek. Dit is zowel bij open, als bij gesloten narcisme het geval, maar bij een gesloten narcist moet je dat meer gaan testen. Bijvoorbeeld als een verhaal toch niet helemaal lijkt te kloppen. Je kunt dit ontdekken door vaker naar iets (door) te vragen en scherp te blijven op veranderingen in het verhaal.”
Dit bericht op Instagram bekijken
Ook is het volgens Mulder belangrijk om op te letten of iemand behoeftig is. “Kijk naar hoe deze vrouw zich in bepaalde situaties begeeft. Is ze bijvoorbeeld jaloers op haar eigen vriendinnen? Of is ze jaloers op collega’s? Is ze continu aan het one-uppen of andermans overwinningen of nieuwe aanwinsten aan het afkraken? Om gesloten narcisme te herkennen, zul je een laagje dieper moeten kijken.”
“Een snelle manier om een red flag te herkennen, is door de confrontatie aan te gaan en om te kijken hoe iemand daarmee omgaat. Narcisten gaan niet heel erg goed om met ‘nee’. Dat is een makkelijke en efficiënte test.”
Beeld: Lucas Da Miranda (Pexels)
