Mindfuck of niet: in hoeverre werkt manifesteren écht?

De perfecte baan, je droomhuis, de prins(es) op het witte paard... Steeds meer mensen geloven dat je alles kunt krijgen wat je wil door je gedachten op de juiste manier te sturen. Maar het gedachtegoed van de manifestatie-hype blijkt eerder gestoeld op lege hulzen dan op keiharde bewijzen.

Positieve dingen aantrekken

Valerie de Ruiter zat in een moeilijke periode van haar leven toen haar oog in 2014 viel op de film The secret op Netflix. Ze was verslaafd aan pijnstillers en had veel woede in zich, omdat haar huisarts dit had laten gebeuren. De toekomst leek uitzichtloos, totdat ze The secret aanzette en in sneltreinvaart kennismaakte met het idee van de wet van de aantrekking: met positieve gedachten trek je positieve dingen aan, met negatieve gedachten negatieve dingen.

"De wetenschappelijke kant van hoe dat werkt wordt op een heel toegankelijke manier belicht, met herkenbare scenario's die er allemaal op neerkomen dat jij aantrekt wat je met je gedachtes uitzendt", vertelt Valerie. "Bijvoorbeeld: als jij na het opstaan meteen begint te schelden, dan ga je je dag anders beleven dan wanneer je fluitend uit je bed stapt. Dat klonk voor mij heel logisch en was een lichtpuntje, omdat ik dacht: ik kan toch iets aan mijn situatie veranderen als ik met mezelf aan de slag ga."

Twijfels

Fast forward naar zes jaar later: Valerie is van haar verslaving af, moeder geworden, doet een psychotherapieopleiding en gaat aan de slag als therapeut. "Als je tegenwoordig een succesvolle business wilt opbouwen, is het essentieel dat je online zichtbaar bent. De standaard manier om dat te bereiken: waardevolle tips en tricks delen om mensen te laten kennismaken met wat je doet. Zit het mee, dan kun je daarna een-op-een met ze aan de slag. Ik hield me nog steeds bezig met spirituele ontwikkeling en merkte dat manifesteren een hot topic was, dus daar ben ik over gaan delen: wat is het, hoe pak je het aan? Dat was niet alleen een strategische keuze, ik wilde mensen echt steunen. Maar gaandeweg begon ik me steeds meer te realiseren dat manifesteren totaal niet de lading dekte van het werk dat ik doe en ook niet van wat er daadwerkelijk nodig is om mensen vooruit te helpen. Toen begon het me tegen te staan."

Je wilt het geloven

Manifesteren is big business. Alleen al in Nederland stappen iedere dag duizenden nieuwe mensen in een traject van een manifestatiecoach om met de kracht van hun gedachten hun droomleven te creëren. Nieuw is dit denkbeeld niet, sterker nog: het gaat honderden jaren terug.

Al in de 19de eeuw had je in de Verenigde Staten de New Thought-beweging, in de jaren vijftig van de vorige eeuw gingen mensen en masse aan de haal met het boek The power of positive thinking van Norman Vincent Peale en zestien jaar geleden bracht Rhonda Byrne met The secret een nieuwe manifestatiegolf in beweging.

"Mensen vinden het heel lastig om zich te laten meevoeren door het leven, want dat doet niet altijd wat jij wilt", zegt psycholoog Gijs Jansen, expert op het gebied van Acceptance and Commitment Therapy. "Daarom zijn we op zoek naar houvast, zodat we in elk geval het idee hebben dat we controle hebben over wat zich afspeelt in ons leven."

Geen onderbouwing

Manifesteren speelt daar volgens Jansen handig op in door het luchtkasteel te verkopen dat jij alles zelf in de hand hebt, als je maar de juiste dingen doet. Jansen: "Manifestatiecoaches onderbouwen deze filosofie met de Law of Attraction en quantumfysica, maar ze worden daarbij niet gehinderd door enige kennis van zaken. Hun keiharde bewijzen zijn geen bewijzen, maar theoretische aannames die voortvloeien uit ideeën die ze steeds verder hebben doorgetrokken. Je denkt: dit zou best eens logisch kunnen zijn. Maar er is geen enkele onderbouwing dat sturend denken ook maar iets teweeg kan brengen. Het is misschien een raar voorbeeld, maar ik ben net begonnen met het laatste seizoen van Mocro Maffia waarin een bepaalde ziekte elke scène wel twintig keer als vloek wordt gebruikt. Als je echt iets over jezelf zou kunnen afroepen door eraan te denken, het uit te spreken of te visualiseren, dan zou de hele cast van die serie toch kanker moeten hebben?"

Meer weten? Het volledige artikel lees je in het november/decembernummer van Marie Claire. Tot 6 december in de winkel.

Tekst: Fleur Baxmeier | Beeld: Neom (Unsplash)