Dit is hét recept voor een vredige Kerst

Adem in, adem uit.

Rond de feestdagen kunnen de familiegemoederen hoog oplopen. De boosdoener is het zogenaamde ‘halo-horn-effect’. Het goede nieuws: als je die duivelshoorntjes afzet, kun je weer door een roze bril naar je schoonouders kijken. Een drietal tips:

1. Zet je duivelshoorntjes af 

Roos Woltering, psycholoog en coach gespecialiseerd in interactiepatronen, legt uit dat in de meeste gevallen de basisgedachte fout is. “Als je bijvoorbeeld gelooft dat jij tijdens een familie-diner wel weer al het werk zal moeten doen, of als je denkt: mijn schoonmoeder gaat vast weer een vervelende opmerking maken, dan gaat het mis. Want als je dat van tevoren onbewust besluit, zal je alles wat er gebeurt ook op die manier beoordelen. Stel dat je schoonmoeder voor iedereen wat te drinken inschenkt en jou per ongeluk vergeet, dan denk jij: zie je wel, ze mag mij niet. Je ziet het als bewijs voor je basisgedachte. Maar als iemand die jij wel aardig vindt jouw drankje vergeet, denk je: kan gebeuren, ik pak het zelf wel even.”

Woltering noemt dat het ‘halo-horn-effect’: sommige mensen bekijk je door een halo-bril (heel Beyoncé): je ziet die persoon met een engelachtig aureooltje boven het hoofd en anderen bekijk je met een horn-bril: je ziet duivelshoorntjes. Mensen met een halo beoordeel je eerder positief. Iemand bij wie je duivelshoorntjes hebt opgezet, bekijk je automatisch negatiever, terwijl hun gedrag niet hoeft te verschillen. “De kunst is om die bril af te zetten en objectief naar de situatie te kijken. Dan zal je merken dat iemand over wie je negatief denkt heel lastig iets goed kan doen in jouw ogen.”

Lees ook: 13 Dingen die alle kerst-haters begrijpen

2. Afkoelen tijdens de afwas 

Oké, dat is de theorie, maar de spanningen die je voelt bij familiegelegenheden komen vanuit je buik. En dat soort gevoelens zijn niet zomaar te controleren. Woltering: “Het helpt al behoorlijk als jij inziet dat je de situatie zo bekijkt en beoordeelt. Leg de lat voor de avond wat lager; hoe harder jij je best doet om bijvoorbeeld te zorgen dat je moeder en schoonmoeder elkaar aardig vinden, hoe groter de kans dat het mislukt. Als je accepteert dat zij elkaar niet liggen, is dat al beter. Dan ligt er minder druk op.” En de valse opmerkingen: laten gaan of er wat van zeggen? “Op dit soort avonden is het laten gaan een prima aanpak”, zegt Woltering.

“Soms moet je slikken, omwille van de sfeer. Natuurlijk is het goed om je grenzen aan te geven, maar als je niet het risico wilt lopen dat je in een zinloze discussie terechtkomt, dan is het soms verstandiger om een veilige modus te vinden.” Ontwijken dus. Maar wat als je het kookpunt bereikt? “Dan kun je het beste een bliksemafleider zoeken: met je neefje spelen, helpen in de keuken of whats-appen met een vriendin. Een andere optie is tegen je oom zeggen dat je het onprettig vond wat hij net zei en voorstellen om er een andere keer verder over te praten. Maar dan loop je natuurlijk het risico dat diegene het toch ter plekke wil bespreken.”

3. Emmer die overloopt

De valkuil van alles maar slikken is dat je bij iemand een streepje achter zijn naam zet, legt Woltering uit. In je hoofd geef je iemand een minnetje en als je dat een tijdje volhoudt, leidt de relatie daar uiteindelijk meer onder dan als je ervoor kiest om je irritaties te bespreken. “Want bij iedereen raakt de emmer vol. De een krijgt dan ruzie, de ander gaat iemand totaal vermijden. Daarom is de beste tip: bespreek het zo snel mogelijk, dan is de schade minder groot. De kunst is om van het begin af aan duidelijk je grenzen aan te geven.” Nog een tip: als je ballen hebt, kun je van tevoren de lucht klaren door met bijvoorbeeld je schoonmoeder voor de Kerst te gaan lunchen en je ergernissen te bespreken. “Bij een verstoorde relatie ben jij voor 50 procent verantwoordelijk, dus steek je hand ook in eigen boezem. Realiseer je dat jij kunt bijdragen aan een minder gespannen sfeer en een succesvolle manier van met elkaar omgaan.” Geef complimenten, zegt Woltering, dan zijn mensen geneigd om iets terug te geven. Wees wel subtiel, niet over de top. En het klinkt misschien niet zo aardig, maar het hoeft ook niet altijd oprecht te zijn. “Je mag best denken: o mijn god, die jurk zou ik nooit aantrekken. Haar kleding hoeft je smaak niet te zijn, maar je kunt wel inzien dat iemand zijn best heeft gedaan en daar iets aardigs over zeggen.”

Wat je vooral niet moet doen op zo’n avond is gaan klitten met andere familieleden, bijvoorbeeld met je schoonzus roddelen in de keuken over hoe verschrikkelijk jullie schoonmoeder is. Dan creëer je een zondebok. En dat voelt de ander geheid. Over de rol van je vriend heeft Woltering ook wat te zeggen: “Ga op de avond zelf niet met hem in discussie over zijn familie. Wat jou ook kan helpen is iemand uitkiezen bij wie je kunt klagen, bijvoorbeeld een vriendin die je kunt bellen. En soms is het gewoon niet anders. Zet dan je tanden op elkaar, focus op het positieve, en drink niet te veel. Dat helpt heel erg!”

Bron: Marie Claire | Beeld: Four Christmases

Laatste nieuws