Niet wéér een uitroepteken: hoogtijd om ermee te stoppen

Ik wil echt minderen, maar het lijkt alsof ik het niet laten kan. In bijna al mijn mails staat minimaal één uitroepteken en als ik me niet inhoud, staat er zowel eentje aan het begin (Hopelijk gaat alles goed met je!) als aan het eind (Alvast bedankt! Hoor het graag! Fijne dag!). En dat terwijl ik in real life nou ook weer niet zo’n enthousiast type ben. Mijn stem is vrij zacht en ik schreeuw zelden. Maar zou je mijn zakelijke mails omzetten naar gesproken taal, dan tetteren je oren ervan. Ik lijk Janice uit Friends wel. Doe eens rustig, joh.

Puntig en pinnig

Voor de duidelijkheid: appjes naar vrienden of familie vind ik een ander verhaal. Die zijn vaak kort en hebben daardoor baat bij wat enthousiasme. Ik denk dat ik voor velen spreek als ik zeg dat een reactie als ‘Leuk.’ of ‘Gezellig.’ helemaal niet zo leuk of gezellig klinkt. In het slechtste geval klinkt een kort appje met een punt pinnig of sarcastisch. Neem: ‘Goed gedaan.’ Of: ‘Grappig.’ Plaats er één uitroepteken bij en een bericht is meteen een stuk overtuigender – en aardiger.

Bedankt voor je aanmelding! Let op: je ontvangt binnen 10 minuten een mail om jouw e-mailadres te bevestigen.

Inschrijven

Vul een geldig emailadres in. {{ errors . email[0] }}

"Van oorsprong worden uitroeptekens vooral gebruikt bij uitroepen, zoals ‘Pas op!’ of ‘Gefeliciteerd!'", vertelt Fieneke Jochemsen. Jochemsen is taaladviseur bij Onze Taal, een vereniging van taalliefhebbers met een taalloket, website en tijdschrift. "Uitroeptekens leggen nadruk, trekken aandacht en schudden de lezer wakker. Let op: dit is belangrijk." Maar volgens Jochemsen hebben uitroeptekens ook een andere functie, zeker in online communicatie: enthousiasme uitdrukken en vriendelijk overkomen.

Al tijdens mijn studie journalistiek – en latere cursussen copywriting – heb ik geleerd dat uitroeptekens je boodschap minder krachtig maken. Ze passen niet bij het ‘show, don’t tell-principe’. Wil je een enthousiaste toon aanslaan, dan moet je niet zéggen dat je enthousiast bent, maar daar de juiste woorden en zinnen bij kiezen. Uitroeptekens komen onprofessioneel en ongeloofwaardig over, en wekken soms zelfs irritatie op. Als tekstschrijver laat ik ze dus achterwege. Waarom lukt dat me in mails dan niet? Ben ik echt zo bang dat mijn opdrachtgevers me afstandelijk, nors en niet-enthousiast vinden als ik een doodnormale punt achter mijn zinnen zet?

Op uitroeptekendieet

Ik besluit het eens een dag te proberen. ‘Beste Sanne’, begin ik een bericht naar mijn opdrachtgever. ‘In de bijlage vind je mijn artikel. Ben benieuwd naar je feedback. Alvast bedankt!’ Zie je, daar staat-ie alweer. Wat doet-ie daar? Ik klik op ‘backspace’ om ’m snel te schrappen. Meteen merk ik dat ik er moeite mee heb, zo’n kale mail. Het voelt zo staccato en, inderdaad, onvriendelijk. Bijna automatisch beweegt mijn rechtervinger zich naar de dubbele punt. Afsluitend hekje erachter en hup, dat staat toch weer een stuk vrolijker, zo’n :) Maar dat is ook niet de bedoeling. De emoji hoort mijn uitroepteken niet te vervangen, dan zijn we straks nog verder van huis.

Meerdere onderzoeken wijzen uit dat ik niet de enige ben die zich hier schuldig aan maakt. Zo blijkt uit Brits onderzoek dat vooral vrouwen grootverbruikers zijn van uitroeptekens; we gebruiken ze wel twee tot drie keer zo vaak als mannen. "Niet heel gek", vindt Jochemsen, die mijn neiging zelf ook herkent. "Het uitroepteken past bij wat vrouwen – over het algemeen – belangrijk vinden in communicatie. Waar mannen meer gericht zijn op informatieoverdracht, gaat het vrouwen vaker om de relatie. En het uitroepteken is een middel om een band op te bouwen of onderhouden."

Hulp bij het afkicken

Ergens stoort dat me: ik wil niet in dat hokje vallen. Ik vraag Jochemsen om advies om mijn mails zonder uitroeptekens of emoji’s meer sjeu te geven. "Zorg dat je woorden warm genoeg zijn van zichzelf", tipt ze. "En kleed je boodschap wat meer in. Een zin van één woord, zoals ‘Bedankt.’, klinkt sneller kortaf dan bijvoorbeeld: ‘Ik wil je graag bedanken voor...’ Je mail mag best wat langer worden. Maar voorkom dat je te veel frutsels gebruikt, zoals stopwoorden of verkleinwoorden. Dat kan je boodschap afzwakken."

Jochemsen vervolgt: "En vraag jezelf ook af: is een oprecht gemeend uitroepteken echt zo erg? In contracten, offertes of wetteksten zijn ze niet zo passend, maar mails zijn een tussencategorie, die gaan sneller richting spreektaal. Daarbij hangt het ook af van de context en de ontvanger. Mail je met mensen die je niet kent, dan weet je niet hoe diegene je uitroeptekens opvat. In dat geval is wat terughoudendheid op z’n plaats. Mail je met collega’s of vaste contactpersonen, dan kun je best wat persoonlijkheid toevoegen met een uitroepteken."

Tijden veranderen

Bij mijn volgende mail denk ik na over wat Jochemsen gezegd heeft. Misschien mag ik wel wat minder streng zijn voor mezelf. Tijden veranderen. Vroeger droegen vrouwen ook geen spijkerbroek naar kantoor, waren tatoeages not done en leek een groepsapp met je baas erin een heel gek idee. Bovendien kunnen uitroeptekens ook bijdragen aan het plezier waarmee mensen elkaar mailen. Daar is ook wat voor te zeggen, toch? Misschien mogen mailende mannen wel wat vaker een voorbeeld aan vrouwen nemen.

Af en toe een uitroepteken plaatsen is prima. Ik neem me voor ze spaarzamer te gebruiken, zodat ze echt opvallen wanneer ik ze inzet. Want het blijft een feit dat de meeste mensen beter luisteren als je fluistert dan als je schreeuwt.