Feiten en fabels over de clitoris

Over de clitoris, G-spot en alle feiten en fabels eromheen.

We tekenen zó een piemel, maar hoe een clitoris eruitziet weten we amper. Volgens de schrijvers van Het Clitorisboek is de clitoris het grootste raadsel van het vrouwelijk lichaam. Hoogste tijd om de feiten van de fabels te scheiden.

Wat is de clitoris eigenlijk?

Dat speldenknopje boven je plasgaatje, toch? Euh, nee… Het speldenknopje is slechts het uitwendige deel van de clitoris, het deel dat we kunnen zien, waar alle zenuwen samenkomen – net als de eikel van de man dus. De clitoris is een volwaardig orgaan, dat zich tot enkele centimeters binnenin de vagina uitstrekt, met heuse zwellichamen: een ingebouwde penis, zo je wil. Het dient slechts voor één ding: genot.

Vreemd genoeg kan bijna niemand uit het blote hoofd een clitoris tekenen. Overal ter wereld staan er piemels op wc-deuren, maar niemand doedelt ’s gezellig een clitoris. Gynaecoloog Mieke Kerkhof liet eens een 3D-clitoris aan gynaecologen in opleiding zien: “Ze hadden werkelijk geen idee wat het was. ‘Een kledinghaakje’, gokte iemand.”

Wie ‘ontdekte’ de clitoris?

De clitoris is meerdere malen opnieuw ‘ontdekt’, zo schrijven de Franse seksuoloog Alexandra Hubin en de Franse journaliste Caroline Michel in Het clitorisboek, waarvoor Mieke Kerkhof medisch technisch advies gaf. De een na de andere man (!) claimde de clitoris te hebben ontdekt. Officieel is de clitoris ‘het orgaan van de wellust’; in 1559 ontdekt door de Italiaanse anatoom Matteo Realdo Colombo.

Twee jaar later beweert zijn conculega Gabriele Falloppio – naar wie de eileiders, tuba Falloppi, zijn genoemd – de clitoris als eerste te hebben ontdekt. Het waren de gloriedagen van de vulva en de clitoris: ze werden uitvoerig beschreven en getekend. Ook de inwendige structuur van de clitoris, onzichtbaar voor het blote oog, werd in beeld gebracht. Colombo beweert, in navolging van de heersende opvatting – hoe meer genot de vrouw ervaart, hoe groter haar vruchtbaarheid – dat de clitoris de bron van orgasmes is. Als een vrouw goed orgasmes kan krijgen, zal dat veel kinderen opleveren. Maar Colombo vindt dat het orgasme alleen gewenst is bij het maken van kinderen. Masturbatie is verboden. Want een vrouw met te veel lustgevoelens zou hysterisch kunnen worden.

Het is Freud die in het begin van de twintigste eeuw beweert dat de clitoris niets voorstelt en dat vrouwen in plaats van een clitoraal orgasme een vaginaal orgasme zouden moeten nastreven. De vagina is immers om de man te ontvangen. Tja…

Hij denderde hier nog eens overheen door vrouwen die zin in sex hadden, als hysterisch te bestempelen. Maar goed, hierdoor werden er wel vibrators uitgevonden door Freuds leerling, de Franse zenuwarts Jean-Martin Charcot, waardoor vrouwen zichzelf ‘minder hysterisch’ een orgasme konden bezorgen. Vrouwen stonden in de rij voor zijn ‘behandeling’.

En vaginaal of clitoraal klaarkomen?

Het vaginale orgasme werd eind vorige eeuw ook in de vrouwenbladen voorgesteld als moeilijk te bereiken, maar zoveel intenser, zoveel sterker, zoveel méér dan de clitorale climax. Maar zo’n 30 procent van de vrouwen zouden vaginaal tot een orgasme komen, zo schreven de bladen, de rest kwam clitoraal klaar. Dus werd er maar weinig aandacht geschonken aan vaginaal klaarkomen. Feit is dat maar een heel klein percentage vrouwen door penetratie een orgasme bereikt. Op basis van pornofilms zou je kunnen denken dat elke vrouw het na vijf minuten stevige penetratie uitschreeuwt van genot, maar dat is dus een misvatting.

Waarom weten we zo weinig van de clitoris?

Dit is simpel te verklaren: seksualiteit stond lange tijd gelijk aan de mannelijke seksualiteit. Het genot van de man en penetratie stonden voorop; het mannelijk geslacht stond centraal, ook wel fallocentrisme genoemd. Sex was penetratie, penetratie was sex. Als mannen een clitoris zouden hebben gehad, zouden er al tientallen wetenschappelijke onderzoeken naar zijn gedaan, volgens de Franse auteurs. Elke millimeter zou in kaart zijn gebracht, we zouden precies weten hoe de clitoris werkt en hoe we haar misschien gevoeliger zouden kunnen krijgen. Onze mailbox zou uitpuilen van de berichten met technieken om haar te vergroten. En bij een geen sjoege gevende clitoris zouden we  weten hoe we haar weer terug in vorm zouden kunnen krijgen. Mede door de invloed van dit mangerichte denken, vinden veel vrouwen hun geslachtsdeel, hun foefje, hun poes, hun vagina, maar een vies ding. Ons wordt door reclames geleerd dat we een naar bloemetjes geurend kruis moeten hebben, gladgeschoren en met liefst de allerkleinste flapjes mogelijk.

We weten misschien ook niet zo veel van de clitoris omdat we er maar een klein deel van  kunnen zien – het uitwendige deel. Over het inwendige deel horen we vrijwel niets. Niet in de media, en niet op school. Er staan geen plaatjes van de clitoris in de biologieboeken en we praten niet over het vrouwelijk orgasme tijdens de les. Wel horen we op school over nachtelijke zaadlozingen en leren we een condoom om een banaan te wurmen. Nog opmerkelijker is het dat er zelfs weinig aandacht is voor de clitoris tijdens de studie Medicijnen en de specialisatie Gynaecologie. Onderzoeken naar de vrouwelijke seksualiteit en de clitoris zijn op één hand te tellen.

Willen we er wel over praten? 

We weten ook niet allemaal even goed wat we precies met de clitoris moeten doen. Zelfs gynaecoloog Mieke Kerkhof, die boeken schreef over zwangerschap en bevallen en over de dood, krijgt moeilijk aandacht voor het Franse clitorisboek. “Ik durf te wedden dat als er een penisboek was verschenen, de talkshows niet konden wachten om mannen eindeloos lang over hun piemel te laten praten. Nu krijg ik steeds nul op het rekest. Zelfs bij medische tijdschriften. Terwijl het zo zinvol is om het erover te hebben.” Want dat er een gebrek is aan kennis over de clitoris, merkt Kerkhof duidelijk in haar spreekkamer in het Jeroen Bosch ziekenhuis in Den Bosch. Sommige vrouwen denken dat direct penetreren de standaard modus operandi is bij sex. Ze weten niet dat opwinding bij vrouwen net iets anders gaat dan bij mannen (lees: iets meer voorspel en clitorale stimulatie). “Het is niet zo gek als je niet opgewonden wordt van direct penetreren. Je kunt daardoor een ‘vaginistische’ reactie hebben, waarbij de spieren in je vagina samentrekken en je zelfs pijn ervaart. Als we betere kennis over de vrouwelijke seksualiteit verspreiden, hoef ik minder stellen naar de seksuoloog te sturen met een voorlopig coïtusverbod, een verbod op penetratie. We moeten meer weten en doén met de clitoris!”

Hoe zit het met de G-Spot?

Ja, daar moesten we massaal naar op zoek. Het begon in 1982, toen de wetenschappers Alice Ladas, Beverly Whipple en John D. Perry The G-spot and other recent discoveries about human sexuality publiceerden, waarin ze schrijven over de G-spot. Een bepaald plekje, enkele centimeters bij de vagina-opening vandaan, zou bijzonder gevoelig zijn. Het boek werd in negentien talen vertaald. Hierna verscheen er nog een boek over de G-plek, die werd gepresenteerd als een nieuwe sleutel tot het vaginale orgasme: ook vrouwen beleven genot aan penetratie! De G-spot dankt haar naam trouwens aan dokter Ernst Gräfenberg, die de plek ‘ontdekte’ in de jaren vijftig van de vorige eeuw. En met alle aandacht die er sinds 1982 voor is, zit de clitoris dus weer op de reservebank. De G-spot is volgens hoogleraar seksuologie Ellen Laan gewoon onderdeel van de clitoris en bevindt zich een paar centimeter binnenin de vagina. Als je met je wijsvinger binnenin ‘kom hier’ gebaart, heb je het licht geruwde plekje ter grootte van een postzegel gevonden.

Wat moeten we nu dan in bed?

De schrijfsters van Het clitorisboek zijn daar helder over: maak niet langer onderscheid tussen een clitoraal en een vaginaal orgasme. Het vaginaal orgasme bestaat waarschijnlijk niet eens. Alles lijkt daarom te draaien, maar het genot dat dit biedt is misschien slechts een kopie van het clitorale genot. Kalm aan met de penetratie, die is absoluut niet nodig om klaar te komen. Er is maar één orgasme, en dat vindt zijn oorsprong in de clitoris.

Feiten & fabels

Feit
De clitoris heeft meer dan 8000 zenuwuiteinden, dat is dubbel zoveel als de eikel er heeft.

Fabel
‘De clitoris is een miniatuurpenis.’ De clitoris bevat namelijk geen kanaal en ook geen opening. Wel zwellichamen en genotssensoren. Het uitwendige gedeelte van de clitoris is wel vergelijkbaar met de penis.

Feit
De clitoris van een 35-jarige vrouw is ongeveer vier keer zo groot als die van een pubermeisje.

Fabel
‘Vrouwen kunnen alleen klaarkomen als hun clitoris gestimuleerd wordt.’ Sommige vrouwen kunnen al klaarkomen door zoenen, fantasieën of vaginale stimulatie.

Feit
De clitoris is ongeveer 11 centimeter lang. Het grootste deel zit inwendig. Het uiteinde van de clitoris bevindt zich in de bovenste hoek van de binnenste schaamlippen en wordt deels bedekt door een huidplooi. Dit deel is ongeveer één centimeter lang.

Benieuwd naar het clitorisboek? Koop ‘m hier!

Bron: Zvezdana Vukojevic | Beeld: iStock

Laatste nieuws