Eeuwenlang heeft de wetenschap vrouwen afgeschilderd als de zwakkere sekse. Van nature empathischer, passiever en zelfs dommer. In haar boek Inferior ontkracht wetenschapsjournalist Angela Saini de misverstanden. Dit zijn de opvallendste.
Vrouwen zijn het zwakkere geslacht
Vrouwen, die waren intellectueel, mentaal en fysiek zwakker dan mannen. Tot in de twintigste eeuw werd dat stevig onderbouwd door wetenschappers. Ze lieten zich onder meer inspireren door niemand minder dan Charles Darwin. Die betoogde dat vrouwen ‘vele generaties nodig zouden hebben om de achterstand in te lopen die ze door de evolutie hadden opgelopen’. Onzin natuurlijk. Als vrouwen al iets zijn, is het het sterkere geslacht. Meisjesbaby’s sterven minder vaak in de buik en in het jaar na de geboorte. Vrouwen worden gemiddeld ouder dan mannen. Deels komt dat doordat ze een sterker afweersysteem hebben, deels doordat ze er een verstandiger leefstijl op na houden: ze roken en drinken minder en eten gezonder. Tot slot worden veel ‘typisch vrouwelijke eigenschappen’ nu hooggewaardeerd: de vaardigheid om samen te werken, zorgzaamheid, altruïsme en rechtvaardigheidsgevoel. Maar dat komt dan weer vooral doordat die eigenschappen van vrouwen worden verwacht.
“Onzin natuurlijk. Als vrouwen al iets zijn, is het het sterkere geslacht.”
Vrouwen zijn van nature empathischer
In het jaar 2000 verscheen er een kort wetenschappelijk artikel in een gespecialiseerd vakblad, dat de wetenschappelijke wereld jaren zou bezighouden. Wat bleek, volgens Britse onderzoekers: pasgeboren jongens en meisjes vertonen al duidelijke gedragsverschillen. Hun experiment zou hebben aangetoond dat vrouwen empathischer zijn en mannen systematischer. Dit onderzochten ze door kinderen te laten kijken naar foto’s van gezichten en naar een mechanisch wagentje met daarin dezelfde foto verwerkt. 40 procent van de jongetjes keek liever naar het wagentje en 25 procent naar het gezicht, bij meisjes was dat 17 procent tegen 36 procent.
De media-aandacht was gigantisch. Uit vervolgonderzoek van andere wetenschappers bleek hetzelfde: meisjes kiezen vaker voor poppen en jongens voor auto’s. Maar hadden ze daarmee daadwerkelijk aangetoond dat vrouwen van nature empathischer zijn? Niet echt. De uitvoerende onderzoeker van de babystudie is inmiddels ook niet meer zo overtuigd van die vergaande conclusie. Hoe het wel precies zit met die sekseverschillen, is dus nog niet duidelijk. Waarschijnlijk kloppen de stereotypen een beetje en worden ze vervolgens enorm versterkt door onze verwachtingen en gewoontes.
Vrouwenhersenen zijn duidelijk anders
Vrouwenhersenen zijn gemiddeld 150 gram lichter dan die van mannen. Dat is bijna 10 procent. Voor mannelijke wetenschappers uit vroeger tijden was de conclusie duidelijk: vrouwen waren dommer. Dat een vrouwenlichaam gewoon kleiner is, vonden ze geen goede verklaring. Dat olifanten met hun gigantische hersenen volgens hun redenering slimmer zouden moeten zijn dan wij, schoven ze lachend terzijde. Inmiddels weten we dat lichaamsgrootte het verschil tussen mannen- en vrouwen- hersenen wél verklaart. Maar daarmee is de queeste van de verschilfetisjisten nog niet
over. Momenteel zoomen ze
in op de opbouw van het brein. Dat onderzoek is ingewikkeld, omdat de variatie hierin van persoon tot persoon enorm is.
“Dat olifanten met hun gigantische hersenen volgens hun redenering slimmer zouden moeten zijn dan wij, schoven ze lachend terzijde.”
Vrouwen zijn passief in de liefde
Het klassieke spel der liefde is voorspelbaar: een vrouw maakt zich mooi en hoopt dat een man een poging waagt om haar te veroveren. Zij speelt daarbij hard to get en hij moet zich bewijzen. Vrouwen zijn passief en kieskeurig in de liefde, gold dus lange tijd als wetenschappelijke consensus. Dat was immers gebleken uit onderzoek bij fruitvliegjes (!) en allerlei apensoorten. Maar toen vrouwelijke biologen deze dieren begonnen te bestuderen, ontstond een veel gevarieerder beeld. Bij sommige soorten neemt de vrouw het initiatief, bij andere de man.
En hoe zit dat bij mensen? Uit een beroemd experiment bleek dat mannen die op straat door een vrouw werden gevraagd sex met haar te hebben, maar al te graag ja zeiden. Andersom was dat veel minder vaak het geval. Vrouwen, was de conclusie, zijn geprogrammeerd om niet van vluchtige sex te houden. Ze kunnen er zomaar zwanger van raken. Maar uit vervolgonderzoek bleek iets heel anders: vrouwen zijn inderdaad wat kieskeuriger, maar ze zijn net zo in voor een avontuurtje als mannen. Dat de vrouw in het experiment niet zomaar mee wilde met een willekeurige vreemde man heeft waarschijnlijk een andere reden: hij zou haar zomaar iets kunnen aandoen. En als vrouwen van nature zo passief zijn, waarom zouden mannen dan zo jaloers zijn?
Lees ook: Carrierelessen van Alexandra Smith
Tekst: Jop de Vrieze
