De nachtmerrie van elke ouder.
De tien weken oude dochter van Janneke (37) en Mark werd na constatering van een blauwe plek uit huis geplaatst. Ik zat thuis met zwangerschapsverlof zonder een baby om voor te zorgen.
De deurbel gaat en ik voel hoe mijn hart in tweeën scheurt. Daar staan ze dan. Twee vreemden met avonddienst die ons leven op de kop komen zetten. Ze zijn van de Raad van Kinderbescherming en overhandigen ons een gerechtelijk bevel voor uithuisplaatsing van Isa. Dit kan niet! Waar gaat ze dan heen? Kunnen die mensen haar wel de zorg bieden die ze nodig heeft? Hoe vaak mogen we haar zien? Paniekerige gedachten buitelen over elkaar in mijn hoofd. Ik wil roepen: Hoho, wacht eens even. Dat gebeurt niet!, maar we hebben geen poot om op te staan. Opeens zit ik thuis met zwangerschapsverlof zonder een baby om voor te zorgen. Mijn kleine, mooie Isa van net tien weken woont bij een onbekend pleeggezin waarover niets kan vinden op Google.
Wit van schrik
Isa en haar twee jaar oudere broer Jesper waren allebei zorgbabys met ernstige reflux en een zware lactose intolerantie. Na de geboorte van Jesper heb ik een tijdje op een moeder-baby unit gelegen; de zorg was simpelweg te zwaar. Bij Isa wilden we het anders aanpakken. We schakelden hulp in van Thuiszorg in het IMH (Infant Mental Health), een kenniscentrum dat ouders van zieke kinderen helpt met het opbouwen van een goede band. Ook vrienden en familie sprongen zo veel mogelijk bij om ons te ontlasten. Toen Isa acht weken oud was, ontdekten we een blauwe plek op haar been. Ik had wel eens gehoord dat dit een symptoom van hersenvliesontsteking kon zijn, dus hup naar de dokter. Van een gevaarlijke ziekte was geen sprake en gerustgesteld gingen we weer naar huis. Maar twee dagen later belde onze kinderarts. De huisarts heeft melding gemaakt van Isas blauwe plek. Willen jullie nu met haar naar het ziekenhuis komen? Daar hoorden wij dat het protocol kindermishandeling was ingetreden. Mark en ik werken allebei in het onderwijs en wisten dat wanneer er sprake is van een onverklaarbare blauwe plek, een kind verplicht onderzocht moet worden. Niets aan de hand, dachten wij. Tot de kinderarts s avonds wit van schrik Isas kamer binnenliep: Sorry, maar ik heb een gescheurd ribbetje bij haar ontdekt. Ik wist niet waar ik het zoeken moest. Isa was bij zoveel mensen geweest die we vertrouwden. Van vrienden tot de artsen in het ziekenhuis. Wat was er in hemelsnaam gebeurd? Mark begon meteen aan zichzelf te twijfelen: Ik zou haar toch niet per ongeluk een keer te hard hebben vastgepakt tijdens het verschonen? We waren allebei compleet van de leg.
De volgende dag stonden het AMK (Algemeen Meldpunt Kindermishandeling) en Bureau Jeugdzorg voor de deur. Ze hielden Isa voor haar eigen veiligheid in het ziekenhuis en Mark mocht vanaf dat moment niet meer alleen zijn met Jesper. Omdat hij als enige zijn twijfel had uitgesproken, achtten ze kans groot dat hij het had gedaan. Op het moment dat blijkt dat een kind een ribfractuur heeft, ben je opeens een levensgevaarlijk als ouder. Ook al is er niets bewezen. Het hele traject hebben we het gevoel gehad dat de betrokken instanties dachten: Ah, eindelijk een kind met zichtbaar letsel, daar duiken we vol bovenop. Iedereen in onze omgeving reageerde even geschokt als wij. Wat is dit voor iets raars! , riepen vrienden en familie. Maar ik weet zeker dat onbekenden zoals Isas verpleegsters wél hun twijfels hadden. Dat is ook waarom een heel selectief kringetje slechts weet wat er bij ons thuis is gebeurd.
Ik heb Isa tot het allerlaatste moment vastgehouden terwijl de tranen over mijn wangen stroomden
Afscheid nemen
Beduusd is denk ik het beste woord dat omschrijft hoe we ons voelden. We leefden in een roes, een onwerkelijke wereld. Je bent als ouders zo machteloos. Allerlei instanties die jou niet kennen, hebben opeens de regie van je leven volledig in handen terwijl je niets fout hebt gedaan en ook niet weet wat er gebeurd is. Natuurlijk zijn we iedereen langsgegaan, maar niemand wist het. Sommigen vroegen zelfs heel serieus of je het voelt of hoort als een baby een rib scheurt. We hadden geen idee wat er met Isa ging gebeuren. De instanties kwamen steeds met nieuwe plannen: van onder toezicht stellen tot een pleegzorggezin binnen onze kennissenkring. Uiteindelijk heeft AMK zonder ons in te lichten uithuisplaatsing aangevraagd bij de Raad van Kinderbescherming. Toen ik dat hoorde ging ik kapot. Echt harstikke kapot. Ze pakten mijn baby af, zomaar!
Binnen een week hadden ze een geschikt pleeggezin gevonden en konden we afscheid nemen in het ziekenhuis. Ik heb Isa tot het allerlaatste moment vastgehouden terwijl de tranen over mijn wangen stroomden. Mark ik en hadden van tevoren bewust afgesproken om rustig te blijven, zodat we de pleegouders zo goed mogelijk konden uitleggen wat Isa fijn vond. Later las ik in ons dossier dat het leek alsof we geen band hadden met onze dochter omdat we zo kalm bleven. Wat heeft het voor zin om hysterisch te doen?, vroeg ik aan de dame van Bureau Jeugdzorg. Nou de meeste ouders gaan gillen en trekken, was haar antwoord. Maarja, jullie zijn natuurlijk hoogopgeleide mensen. Die zien we niet zo vaak. Bizar!
Een uur per week mochten we Isa zien. Al snel herkende ze ons niet meer
Op neutraal terrein mochten we Isa één uur per week zien. Al vrij snel merkten we dat ze het niet meer fijn vond om bij ons te liggen omdat ze ons niet meer herkende. Die pijn gaat door merg en been. Ik heb vaak geroepen tegen Bureau Jeugdzorg: Jullie plaatsen mijn tien weken oude baby uit huis want dat is schijnbaar het beste voor haar, maar hebben jullie ook nagedacht over wat dit met de ouder-kind band doet? Wat het met een gezin doet? Maar ze wilden eerst een goed gevoel krijgen over ons ouderschap, daarna zou het vanzelf wel goedkomen, zeiden ze. We moesten verplicht in gezinstherapie en Marks voornaamste taak was leren omgaan met huilbabys. Urenlang heb ik in die tijd op internet gezocht naar lotgenoten en tips over wat jeugdzorg precies verstaat onder goed ouderschap. De situatie maakte van mijn zon krampachtige moeder. Als ik met Jesper in de supermarkt liep, dacht ik alleen maar: Please, ga nou niet huilen. Want stel dat iemand er melding van maakt.
Rampscenario’s
Twee maanden na Isas uithuisplaatsing, hoorden we dat het AMK hun afgeronde dossier aan de politie had overgedragen. Mark, die als enige zijn twijfel had uitgesproken over het toebrengen van de blauwe plek, kon ieder moment van zijn bed worden gelicht. Een rampscenario waar we geen moment rekening mee hadden gehouden. Wéér zoiets waar we nul invloed op hadden, dat zuigt je helemaal leeg. Mark vond het moeilijk om te verklaren dat hij niét verantwoordelijk was. Als ik zeg dat ik het niet heb gedaan, beschuldig ik automatisch iemand anders die wij kennen, zei hij. Daarbij bleek achteraf dat hij een bepaalde vorm van AHDH heeft waardoor hij moeilijk beslissingen kan maken. Voor hem was het dus heel lastig om uit te sluiten dat hij het gedaan had.
Een maand later moest Mark zich melden op het bureau en heeft hij vijf dagen vastgezeten. Hij ontkende alle betrokkenheid, maar zijn psycholoog kwam met de dubieuze verklaring dat hij eerder tegen haar had opgebiecht schuldig te zijn. Als klap op de vuurpijl bleek ook nog dat de politie onze telefoons al drie maanden aftapten. Waanzin, alsof we twee criminelen waren! Afgelopen oktober stond Mark terecht voor het toebrengen van de blauwe plek én de gescheurde rib. Uiteindelijk is hij alleen voor de blauwe plek veroordeeld. Omdat de rechter vond dat hij al genoeg geleden had, heeft hij geen straf opgelegd. Echter, Mark heeft nu wel een strafblad en kan zijn carrière in het onderwijs vergeten. Net als meehelpen op de crèche en school van onze kinderen.
Isa heeft uiteindelijk een half jaar bij haar pleeggezin gewoond, waarvan ze de laatste drie maanden af en toe thuis mocht komen om weer te wennen. Eerst een uurtje op het laatst een heel weekend. De eerste nacht samen was verschrikkelijk spannend. We kenden onze eigen dochter amper nog , wisten niet eens welk muziekje haar kalmeerde. Mark heeft nog een hele poos niet alleen met haar mogen zijn. Hij moest eerst laten zien dat hij acht uur met zijn dochter kon doorbrengen zonder dat er iets gebeurde. Dan pas kreeg hij het stempel goede vader, zo had iemand van Bureau Jeugdzorg blijkbaar bedacht.
Hoe we ons er al die tijd doorheen hebben gesleept, weet ik oprecht niet. We leefden gewoon steeds van het ene naar het andere bericht. Nadat het traject voorbij was, moesten we samen keihard aan de slag om onze relatie weer in balans te krijgen. Als je man maandenlang niet alleen bij de kinderen mag zijn en jij bent verantwoordelijk voor hem, groeit je huwelijk namelijk behoorlijk scheef.
Isa is nu twee jaar en een hartstikke vrolijke peuter. Onze band met haar is even goed als die met onze zoon. Ik heb niet het idee dat ze ergens last van heeft, maar ik zie wel als een berg op tegen haar pubertijd. Ze kan het voorval natuurlijk heerlijk naar ons hoofd slingeren als ze boos is. Dat gaat hard aankomen. Ik denk niet dat we er ooit nog achter zullen komen wat er precies gebeurd is. Misschien heeft iemand die we kennen het gedaan, maar de gescheurde rib kan ook ontstaan zijn toen ze ingebakerd (strak gewikkeld in een doek, red.) lag. Ze huilde destijds zo veel, ik kan me goed voorstellen dat de druk op haar borstkas te groot werd. Ik probeer er voor mezelf zo min mogelijk mee bezig te zijn. Met piekeren los ik toch niets op.
Nooit meer hetzelfde
Hoe hard alle hulpinstanties ook riepen betrokken te zijn met Isa, ik geloof niet dat dit het beste voor haar was. Deze traumatische ervaring heeft voorgoed een stempel gedrukt op ons gezin en dus ook op haar. Boos ben ik vooral over het feit dat dit ons is overkomen, want zo voelt het echt. Als een uit de lucht gevallen traject. De oude Janneke word ik nooit meer. Daarvoor hebben ze te veel van mij afgenomen, waaronder de babytijd van Isa. Die pijn slijt maar langzaam. Van haar pleegouders heb ik een fotoboek gekregen. Als ik er door heen blader, denk ik alleen maar: hier heb ik geen herinneringen aan, dit is mijn kind niet. Een stukje vertrouwen en veiligheid ben ik ook voorgoed kwijt. Gewoon, dat ik mijn leven kan leiden zoals ik denk dat het goed is zonder dat een ander het recht heeft om daarover te oordelen en er meteen consequenties aan te binden. Naar de huisarts ga ik niet meer zo snel. Laatst was Isa gevallen en had ze pijn aan haar hand. Tegen mijn collega die erbij was zei ik gelijk: Jij was erbij en moet mee naar de dokter op mijn verhaal te bevestigen. Met behulp van therapie hebben Mark en ik de hele situatie onlangs een plekje kunnen geven. We zitten nu goed in ons vel en kunnen weer lachen en genieten, maar niets zal ooit meer helemaal hetzelfde zijn.
Wegens privacy redenen zijn de namen gefingeerd.
