De Hermitage Amsterdam heeft een bijzondere tentoonstelling, namelijk jubileumtentoonstelling Juwelen! Bekijk de wereldberoemde pracht en praal aan het Russische hof.
Schatkamers
Wat je kunt verwachten? Een droomwereld met honderden persoonlijke juwelen uit de schatkamers van het Winterpaleis, gedragen door de Russische high society.
Wist je dat drie machtige keizerinnen het fundament legden voor deze onwaarschijnlijke kostbare schatkamer? In de tentoonstelling maak je kennis met deze wereldberoemde tsarina’s – die bekend stonden om hun extravagante levensstijl én smaak: Anna Ioannovna (reg. 1730–40), tsarina Elisabeth (reg. 1741–62) en Catharina de Grote (reg. 1762–96).
Zakhorloges met edelstenen en rijk versierde snuifdozen
De Russische hofcultuur was een ongekend fenomeen. Een wereld vol luxe, rijkdom en pracht en praal waar geen enkel ander hof op aarde aan kon tippen. Iedereen sprak over de stroom van diamanten, parels, saffieren, robijnen en smaragden… die oogverblindend werkten tijdens het bal. Deze extravagantie brak door onder keizerin Anna Ioannovna. Zij schafte op grote schaal kostbaarheden aan. Haar verzameling juwelen vormde de start van de schatkamer in het paleis. Uit haar collectie zijn in de tentoonstelling bijvoorbeeld onderdelen van een gouden toiletgarnituur te zien. Deze werden na Anna’s dood gebruikt door aanstaande tsarina’s die zich klaarmaakten voor de bruiloft.
Anna’s opvolger, tsarina Elisabeth, vulde de schatkamer rijkelijk aan. Dat deed ze met dure geschenken die ze uitwisselde met landen in Europa en het Verre Oosten, maar ze kocht ook veel juwelen aan, zoals gouden zakhorloges met edelstenen en rijk versierde snuifdozen. Die laatste waren in de achttiende eeuw heel populair. Ze werden niet alleen gebruikt voor tabak, maar ook om liefdesbriefjes door te geven – vaak zat in het deksel een tweede dekseltje verstopt, alleen te openen als je het geheime mechaniek kende. Maar ook Elisabeths garderobe – bestaande uit duizenden exemplaren – was overgoten met kostbaarheden. Ze duldde geen enkele concurrentie; zij droeg op een dag alle dames aan het hof op om geen enkele versiering rechts in het haar te dragen. Alleen het hoofd van de tsarina mocht overladen zijn met diamanten…
Slaapkamer werd Diamantzaal
Toen Catharina de Grote na Elisabeth de troon besteeg bestelde zij vooral schitterende parures (sieradenensembles) van parels, briljanten, saffieren en robijnen. Maar tegen 1790 begonnen veelkleurige sieraden – die juist zo populair waren geweest onder keizerin Elisabeth – te wijken voor ontwerpen in een enkele kleur. Vooral briljanten en parels werden hip en daarnaast ontstond er een liefde voor de klassieke oudheid. Cameeën raakten dus in de mode en werden dé grote passie van Catharina. Ze kregen net zo veel waardering als edelstenen. Ze werden met briljanten afgezet, er werden colliers, armbanden, gespen, oorbellen en ringen mee versierd. Catharina’s officiële slaapvertrek werd omgetoverd tot Diamantzaal en stond bekend onder tijdgenoten als het ‘allerrijkste kabinet van kostbaarheden’. Een pronkkamer met een stortvloed aan sieraden en prestigieuze objecten. Diverse topstukken in de tentoonstelling komen uit Catharina’s collectie.
Juwelen! is te zien in de Hermitage Amsterdam tot en met zondag 15 maart 2020. Scroll naar beneden om het portret van tsarina Elisabeth en een gouden zakhorloge te zien.
Bron: Hermitage Amsterdam | Beeld: © State Hermitage Museum, St Petersburg
