Bomen kunnen prima zonder ons, maar wij niet zonder hen. Diana Cook en Len Jenshel reisden de wereld rond en fotografeerden de grootste, oudste en meest bijzondere exemplaren voor hun boek Wise Trees.
Wise trees
Een wijs man (in de fantastische poezendocumentaire Kedi) zei ooit: “Wie kan genieten van de aanwezigheid van een kat, bloem of boom, kan het hele leven aan.” Len Jenshel en Diane Cook kunnen het leven aan. Het duo reisde de wereld over als landschapsfotografen. Ze waren zo onder de indruk van de bomen die ze tijdens hun reizen tegenkwamen dat ze besloten er een compleet boek aan te wijden. Wise trees is een prachtig fotoboek dat je mond absoluut een paar keer zal laten openvallen. Wat dacht je bijvoorbeeld van Pando, een 80.000 jaar oude boom (en daarmee het oudst levende organisme ter wereld) in Utah, die zichzelf maar blijft klonen en inmiddels bijna 0,5 vierkante kilometer beslaat? Of van El Árbol del Tule, een gigantische boom in Mexico, met een omtrek van maar liefst 42 meter?
Waterstelsel
El Árbol del Tule veroverde een speciale plek in het hart van Cook: “Het is zo’n spectaculaire boom – de leeftijd, de hoogte, de omvang. Toen werd ontdekt dat de boom stervende was, heeft de Mexicaanse overheid er alles aan gedaan om haar beter te maken. Ze kwamen erachter dat El Árbol een tekort had aan water, dus werd er een compleet ondergronds waterstelsel aangelegd. Nog zoiets: de Pan-American Highway is speciaal voor deze boom omgeleid. Hoeveel landen zouden zoiets doen voor een boom?”
Tussen mens en boom
Naast de meest historische exemplaren biedt het boek ook ruimte aan bomen met een bijzonder verhaal. De 9/11 Survivor Tree bijvoorbeeld. Deze boom kwam bijna compleet verbrand en enorm beschadigd onder de puinhopen van 9/11 vandaan, werd uitgegraven en ontving eerste hulp. Vandaag de dag staat hij weer volop in bloei.
Twee jaar hebben Cook en Jenshel over het boek gedaan. In totaal bezochten ze 59 plekken op vijf continenten. Uiteindelijk werden 57 bomen in het boek opgenomen, die allemaal opvallen door hun historische en/of culturele waarde. Overigens neem je een foto van een boom niet zomaar; de twee bouwden met elke boom een band op voordat ze hem vastlegden. “Na research, research en nog eens research trokken we voor het daadwerkelijke veldwerk zo’n twee à drie dagen per boom uit”, vertelt Cook. “We wilden elk exemplaar observeren in verschillende weersomstandigheden en in verschillend licht. Een boom onthult z’n geheimen niet in een paar uur tijd.”
“Na research, research en nog eens research trokken we voor het daadwerkelijke veldwerk zo’n twee à drie dagen per boom uit.”
Op slag verliefd
Cook en Jenshel werken al sinds de jaren 70 als landschapsfotografen. Ze leerden elkaar kennen in 1979, trouwden in 1983 en werken sinds 1991 als duo. Met opdrachtgevers als Condé Nast Traveler, National Geographic en The New Yorker groeiden ze uit tot een fotografen duo om rekening mee te houden. Hun werk balanceert ergens tussen kunst en documentairefotografie en werd in verschillende boeken verzameld. De liefde voor bomen zit diep bij de twee. Gevraagd naar zijn eerste herinnering aan een boom, vertelt Jenshel: “Dat was in 1971. Ik was een hippie van 22 uit New York en maakte mijn eerste grote reis, een soort pelgrimstocht voor stadsjongeren door de Verenigde Staten. In het Redwood Forest in Californië had ik een openbaring. Ik weet niet meer precies waar het was, maar ik herinner me als de dag van gisteren het gevoel dat het me gaf om oog in oog te staan met deze reuzen – het nam mijn hele lichaam in beslag. Het was een gevoel dat ik nog niet kende en vergelijkbaar met de eerste keer dat je verliefd wordt.”
Kappen nou
Het boek wil overigens niet alleen maar mooi zijn. Cook en Jenshel willen ons vooral ook aan het denken zetten. “De klimaatverandering is een van de fundamentele drijfveren achter dit project”, vertelt Cook. “Sinds de mens bomen is gaan kappen, is de aarde de helft van haar bomen verloren. Dat terwijl bomen, met hun vermogen koolstofdioxide te absorberen, echt heel belangrijk zijn. We wilden deze prachtige, stille wezens met dit boek een stem geven. Want we kunnen het ons niet veroorloven om 40 miljoen bomen per dag te kappen – extreme droogtes, stormen en hittegolven zijn al aan de orde van de dag.” Misschien wel de belangrijkste boodschap van het boek: bomen kunnen heel goed zonder ons, maar wij kunnen absoluut niet zonder hen. “We willen dat de kijker naar deze bomen kijkt – echt kijkt – en nog eens goed aan het denken wordt gezet over iets wat hij of zij allang dacht te kennen. We hopen dat ons boek ertoe bijdraagt dat mensen anders naar bomen gaan kijken.”
Lees ook: Deze foto’s van de kustlijn langs de Caribische zee zijn schokkend
Tekst: Channa Brunt | Fotografie: Diane Cook & Len Jenshel
