Toen we opgroeiden was werk verrichten behoorlijk zwart-wit: daar kreeg je gewoon voor betaald. Maar de tijden zijn veranderd. Correctie: die zijn behoorlijk veranderd. Door nieuwe platformen, nieuwe technologie en economisch zwaar weer worden mensen nog weleens benaderd met de vraag of ze iets gratis willen doen. Hoe ga je om met een dergelijk verzoek?
Meer verzoeken
Vandaag de dag telt het internet behoorlijk veel social media-outlets. En die platforms moeten allemaal gevuld worden met content. Nu zijn er genoeg specialisten die hiervoor content kunnen creëren: fotografen, tekstschrijvers, bloggers, influencers and so on. Het probleem is echter dat niet elke partij bereid is om diep in de buidel te tasten om content creators te betalen voor hun content. Je weet wat ze zeggen: brutalen hebben de halve wereld, en een mailtje met een verzoekje om iets op social media aan te jagen middels een foto met een berichtje (inderdaad, for free) is zo verstuurd.
Maarre, wat moet jij dan met zo’n verzoek? Zo’n mailtje meteen verbannen naar je digitale inbox (jij moet ook gewoon geld in het laatje krijgen), of verdient het in sommige gevallen een andere afweging? Wanneer, indien ooit, is het oké om voor niks, noppes, nada te werken? Uiteraard is het antwoord op die vraag gecompliceerd.
Wat je niet moet doen als je voor het eerst een managersfunctie bekleedt
Afwegingen
Of je ‘ja’ zegt tegen een verzoek voor gratis werk, verschilt enorm per scenario en per persoon. Er zijn tig afwegingen die je kunt maken, maar hieronder lopen we enkele redenen bij langs die voor de meeste mensen opgaan wanneer ze een verzoek tot gratis werk ontvangen.
Maar hey, als je het écht niet wilt, moet je het natuurlijk nooit doen.
Hoe waardevol is de klant?
Gratis werk verrichten is nooit ideaal. Maar vraag jezelf ook af of deze ene klus jou meer werk zou kunnen opleveren. Als een bedrijf high-profile is, zou je het risico kunnen nemen. Misschien zijn ze wel zo onder de indruk dat ze je een volgende keer wel betalen voor je werk. Of misschien kan het helpen om deze klant op je cv te zetten om anderen in de toekomst aan te trekken.
Overigens kan een klant ook erg waardevol zijn als jullie al veel betaalde samenwerkingen hebben gedaan. Natuurlijk is het dan alsnog niet ideaal als ze om een gratis pleziertje vragen, maar als het je relatief gezien niet te veel tijd en/of moeite kost, kan het soms wel goed zijn om de banden warm te houden. Wel is het belangrijk om hier realistisch in te blijven. Als je vrij zeker bent dat er daarna een betaalde samenwerking aankomt, is het niet zo erg. Weet je het niet zeker? Wees dan voorzichtig. Je wilt bovendien ook de markt niet doodgooien door gratis te werken en het risico te lopen dat ze jou (en anderen) daarna opnieuw benaderen met verzoeken voor gratis werk.
Als je wel nee zegt, is het goed om voorbereid te zijn op de gevolgen (hoe oneerlijk het ook kan zijn dat ze jou benaderden voor gratis werk). Het kan zijn dat het bedrijf je in de toekomst niet meer benadert voor werk. Maar aan de andere kant wil je natuurlijk alleen maar werken voor een bedrijf dat aan het einde van de maand een factuur volbrengt.
Ga er niet vanuit dat grote bedrijven altijd budget voor jou hebben
In een ideale wereld krijg je altijd betaald voor het werk dat je verricht, maar helaas weten we dat dit niet altijd het geval is. Ook als een bedrijf erg groot is (en je er vrij zeker van bent dat ze heus wel budgetten hebben voor samenwerkingen) is het geen gegeven dat ze je ook daadwerkelijk willen betalen voor een samenwerking. Sterker nog, het lijkt volgens business consultant en auteur van het boek The Successful Business Plan: Secrets & Strategies, Rhonda Abrams steeds vaker te gebeuren dat bedrijven de portemonnee niet trekken. “Ik denk dat het aantal gerenommeerde bedrijven dat mensen vraagt om gratis te werken groeit”, vertelt ze aan BBC. Ook weet ze dat uit eigen ervaring. “Zeer grote bedrijven die miljarden dollars waard zijn, hebben me gevraagd om voor niets voor hen te schrijven.”
Ook Mark Pringle heeft ervaring met dit soort verzoeken. De fotograaf werd door audioboekenbedrijf Audible Inc benaderd met de vraag of het bedrijf gratis een foto van hem mochten gebruiken. En dat terwijl Audible Inc onderdeel is van Amazon. Samen met schrijver Barney Hoskyns startte hij toen de Facebookgroep Stop Working For Free. “Ik dacht opeens, is dit het? Als Amazon niet betaalt, wie betaalt dan wel?” Audible Inc liet overigens later aan BBC Capital weten dat dit soort aanvragen niet standaard waren en dat de persoon in kwestie niet meer voor het bedrijf werkt.
Helaas loont gratis werken lang niet altijd, maar het is ook goed om je af te vragen of je de publiciteit goed kunt gebruiken. Ben je een fotograaf wiens bedrijf nog in de kinderschoenen staat? Of een pas afgestudeerde tekstschrijver? Dan kan de publiciteit via een groot bedrijf als Audible Inc in je voordeel werken, je hebt namelijk weer iets om op je cv te zetten.
Weet wat je werk waard is
“Jezelf op waarde inschatten is een belangrijke business skill”, stelt Abrams. “Hoe vaak is het je niet overkomen dat iemand beter betaald kreeg dan jij, terwijl die persoon minder goed werk verricht dan jij? Dat komt omdat zij beter weten hoe ze zich op de markt moeten presenteren en zij weten wat hun waarde is.”
Met name voor personen met een creatief beroep kan het lastig zijn om hun waarde juist in te schatten. Denk aan schrijvers, muzikanten en fotografen. Maar houd hierbij een ding goed in je achterhoofd: als iets de moeite waard is om te publiceren, dan is het de moeite waard om voor te betalen.
Maar zoals we hierboven ook al benoemden, kunnen zich scenario’s voordoen waarin het nuttig kan zijn om toch gratis te werken. Bijvoorbeeld wanneer je nog maar net bent begonnen en je de publiciteit goed kunt gebruiken. Maar ook wanneer een liefdadigheidsinstelling je benadert. Als je zelf ook achter het doel van de liefdadigheidsorganisatie staat, kan het voor jezelf alsnog goed voelen om hieraan mee te werken. Maar nogmaals: jij bent de enige die deze afweging voor jezelf kan maken.
Benader het op een andere manier
Soms is een bedrijf niet in staat om je te betalen (of het budget er nu wel of niet is, even terzijde). Als je het een leuke klus vindt, zou je het nog op een andere manier kunnen benaderen. Wat kan het bedrijf dan tegenover jouw diensten zetten? Soms kunnen ze een mooi product beschikbaar stellen voor je dienst. En hoewel het je rekeningen niet betaalt, kan het soms wel een mooi extraatje zijn.
Maar onthoud wel – en deze is echt belangrijk – als jij vindt dat er voor jouw werk betaald moet worden, doe dan geen (of in ieder geval niet te snel) water bij de wijn. Want als jij niet op je strepen staat, wie gaat het dan wel voor jou doen?
Bron: BBC | Beeld: iStock
