In vertrouwen: 'Ik werd emotioneel mishandeld door mijn man'

"Soms konden we heel goed praten over wat zijn gedrag met mij deed. Maar wat ik dan in alle eerlijkheid zei, gebruikte hij later weer tegen me om me te kwetsen."

silhouette of woman sitting on the bed beside the windows with s

"Ik werd geestelijk mishandeld door mijn man”, vertelt Inge (39). Johan leek aanvankelijk een charismatische man met humor, maar hij bleek al snel iemand die haar intimideerde en kleineerde. Uiteindelijk vluchtte ze samen met haar kind voor hem.

De ontmoeting

Inge: "Het was 2012 en ik werkte als store manager van een parfumerie. Toen kwam ik erachter dat mijn vriend, met wie ik samenwoonde, over van alles oneerlijk was tegen me. Ik kreeg een burn-out en stopte met werken. Daarna vond ik een baan, vanuit huis, als medewerker bij een online gamebedrijf. Voor deze functie kreeg ik online trainingen van Johan, een snel, commercieel en gevat type. Ik hou van dit soort mannen en voelde me direct tot hem aangetrokken.

Johan was geëmigreerd naar Hongarije en woonde daar samen met zijn vriendin. Hij was geïnteresseerd in de spirituele kant van het leven, was charismatisch en diepzinnig, maar had tegelijkertijd humor en kon dingen relativeren. Ik begon steeds meer uit te kijken naar de online meetings met hem. In deze lastige tijd, waarin het oneerlijke gedrag van mijn vriend aan me knaagde, ik me onrustig voelde en veel hyperventileerde, gaf Johan me een goed gevoel over mezelf. Steeds vaker zochten we elkaar op via Skype. Ik had vlinders in mijn buik van iemand die ik nog nooit in het echt had gezien. ‘Jij hebt rust nodig, kom een weekje hier’, nodigde Johan me op een dag uit. Zijn relatie was inmiddels uit en ik beëindigde mijn relatie vlak voordat ik mijn ticket naar Hongarije boekte.

Gedurende de week dat ik daar was, spraken we over de zin van het leven, we lachten, en ik voelde me speciaal. ‘Ik heb een goede baan, waarom blijf je niet hier, dan kun je lekker moestuinieren en schilderen’, bood Johan aan. Ik was mijn leven in Nederland zó zat en het vooruitzicht van een rustig buitenleven met deze volwassen man, die twintig jaar ouder was dan ik, trok me zó dat ik zijn aanbod vrijwel direct aannam."

Stemmingen

Dat Johan zomaar uit het niets heel boos kon worden, merkte ik al snel. Op een dag stond zijn ex-vriendin onderaan de heuvel waarop ons huis zich bevond. Ze stond daar maar en keek omhoog. Het maakte Johan woedend. Ergens voelde ik wel dat dit niet klopte, maar ik wilde er niet over oordelen. Ook wel fijn als je je emoties zo kunt uiten, dacht ik, vooral omdat ik anders in elkaar zit. Zelf was ik altijd bezig met wat anderen van me vonden en dat maakte me onzeker. Johan had overal schijt aan en ik keek op tegen de manier waarop hij met mensen omging. Hij was alles wat ik wilde zijn. Onze gesprekken over mijn angsten en onzekerheid hielpen me enorm.

We leefden best primitief, in een klein gehucht: water haalden we uit een bron verderop, de kachel stookten we op hout. Na drie maanden kwam er een einde aan ons rustige leven, toen Johan werd ontslagen. Hij ging met een conflict weg, terwijl ik voor onze voormalige gezamenlijke werkgever bleef werken. Johan kreeg last van stemmingen; de ene dag was hij depressief, boos op de buitenwereld en gaf hij vervelend commentaar op alles en iedereen, op andere dagen was hij vrolijk en hadden we de grootste lol. Toch vrat het aan hem dat hij geen werk had en mij overal voor nodig had. Zijn belofte om voor mij te zorgen kon hij niet nakomen en dat was slecht voor zijn ego. Na een halfjaar vond hij weer een baan. Intussen had ik aangegeven dat ik een kinderwens had. Johan had in Nederland twee kinderen bij twee verschillende vrouwen, met wie hij geen contact meer had. ‘Met jou wordt alles anders’, beloofde hij en ik voelde me gevleid.

Toen ik terug was in Nederland voor mijn moeders verjaardag, kwam ik erachter dat ik zwanger was. In Hongarije kochten we, met geleend geld van mijn ouders, een prachtig huis bovenop een heuvel, aan de rand van een bos, met een moestuin en appelbomen in de tuin. Helaas verloor Johan weer zijn baan en ik kreeg steeds sterker het gevoel: dit klopt niet. Ik begon een patroon te zien. Telkens begon Johan vol goede moed aan iets, maar kon hij het vervolgens niet volhouden. Zo zou hij volop klussen aan ons nieuwe huis, maar nadat hij zich twee keer aan een dak had gestoten, sloeg hij het finaal in elkaar. En toen het stuccen mislukte, werd hij woest, ook op mij. Steeds vaker schold hij me uit voor kutwijf. Ik begon afstand van hem te nemen, want ik vreesde de momenten waarop hij weer boos zou worden. Soms konden we heel goed praten over wat zijn gedrag met mij deed. Maar wat ik dan in alle eerlijkheid zei, gebruikte hij later weer tegen me om me te kwetsen.

Eenzaam en geïsoleerd

Tijdens mijn zwangerschap probeerde ik houvast te krijgen. Ik begon vragen te stellen over Johans achtergrond. Zijn ouders waren gescheiden. Zijn vader was fanatiek in het Leger des Heils geweest en had zijn zoon meegenomen op zijn tocht langs de deuren. Zijn moeder zag hij als zwak. Hij had slechts sporadisch contact met één broer en vrienden had hij niet. Tot nu toe had hij al zijn schepen achter zich verbrand en hij stimuleerde mij om hetzelfde te doen. Johan werd boos om het goede contact dat ik met mijn ouders en mijn zus had. Hij vond het belachelijk dat ik eens in het kwartaal naar hen toe wilde en noemde me onzelfstandig omdat ik zoveel met mijn ouders besprak. Daardoor ging ik zelf ook twijfelen of ik wel volwassen was. Het dieptepunt was dat ik onder zijn invloed het contact verbrak met mijn beste vriendin. Zij stelde kritische vragen over onze relatie en waarschuwde me. Dat maakte Johan kwaad en ik ging erin mee.

In Hongarije hadden we een stuk of drie, vier vrienden met wie we soms afspraken. Achteraf zei Johan dan: ‘Ze vinden jou heel raar, Inge. Ze vertelden me dat ze het contact met jou erg vreemd vinden.’ Hiermee speelde hij in op mijn grootste angst: wat anderen van mij vinden. En terwijl hij me eerder had gestimuleerd om te gaan schilderen, noemde hij me nu een nepschilder. Daarmee trapte hij op mijn ziel. Zijn boodschap was dat ik blij moest zijn dat zo’n mislukkeling als ik bij hem mocht zijn.

Toen ik na de geboorte van onze zoon Jurre naar de sportschool wilde, zei hij: ‘Waarom? Ga je op zoek naar een andere man?’ Ook beweerde Johan dat Jurre zijn zoon niet was. Hij werd steeds jaloerser. Intussen had Johans ex-vriendin een mail naar mijn zus gestuurd, waarin ze waarschuwde dat hij een gevaarlijke narcist is en dat mijn zus me in de gaten moest houden. Ik wist ervan, maar wilde er niet te veel aandacht aan schenken. Johan ging altijd voor. Zijn stemmingen waren leidend. Hij was boos op het leven en ik was aan het overleven. Ik raakte steeds geïsoleerder en eenzamer.

Toen Jurre één jaar was, gebeurde er iets onbenulligs, Johan stootte zijn teen of zo, en hij begon te schreeuwen en te tieren. Hij had me nog nooit geslagen, maar opeens was ik bang dat dit nu zou gebeuren. Ik sloot ons op in de slaapkamer totdat Johan gekalmeerd was. Terwijl ik ons kind daar bezighield met een speeltje en deed alsof er niks aan de hand was, werd ik intens verdrietig. Het klopte allemaal echt niet meer.

Vluchten naar Nederland

Steeds vaker bracht ik ter sprake dat ik in Hongarije niet kon aarden. Dat ik terug wilde naar Nederland. ‘Ik ga niet naar Nederland’, zei hij dan. ‘We gaan naar Spanje.’ Maar daar wilde ik helemaal niet naartoe. Tijdens ruzies was ik steeds banger voor fysiek geweld. Onze zoon was twee jaar en ik wilde niet dat hij een moeder had die altijd bang was. Ik besloot samen met hem naar Nederland te rijden, maar van Johan kreeg ik de auto niet mee. Daarom boekte ik een vlucht. Die laatste nacht in Hongarije zat ik samen met Jurre in de slaapkamer, terwijl Johan door het huis ijsbeerde en alsmaar voor ons raam langsliep. Dit is zo’n moment waarop iemand zijn gezin uitmoordt, dacht ik. Ik was doodsbang.

Bij het ochtendgloren zag ik dat Johan alle spullen van mij en Jurre uit huis had verwijderd. We hebben geen gedag gezegd en hebben elkaar nooit meer gezien. Mijn vliegticket heb ik bewaard, omdat het een keerpunt in mijn leven markeert. Ik heb twee jaar bij mijn ouders op zolder gewoond. Mijn enige reden om te leven was mijn zoon. Nooit eerder voelde ik me zo verschrikkelijk over mezelf. Inmiddels weet ik, met hulp van een psycholoog, dat ik een leuk mens ben. Dat ik, net als iedereen, minpunten heb, en dat dit oké is. Aan de ene kant begrijp ik niet dat mij dit is overkomen, maar aan de andere kant besef ik dat dit iedereen die niet goed in z’n vel zit kan gebeuren. Toen ik Johan ontmoette, was ik erg onzeker. Mijn intuïtie zei me wel dat er iets niet goed zat, maar dat negeerde ik. Inmiddels woon ik samen met een lieve vriend, die een echte vader is voor Jurre. Voor Jurre heb ik alle foto’s van Johan en de informatie die ik over zijn familie heb, verzameld in een kistje, voor als hij oud genoeg is. Zelf heb ik nergens spijt van. Ik ben dankbaar voor alle ervaringen die mij hebben gevormd tot degene die ik nu ben.

Dit artikel verscheen eerder in het mei/juni 2021 nummer van Marie Claire. 

Tekst: Alice van Essen | Beeld: Adobe Stock