Lisa Loeb: 'Mijn man krijgt nooit de vraag of hij blijft werken na de bevalling'

Lisa Loeb is presentator, schrijver en cabaretier. In Marie Claire schrijft ze over wat haar raakt en niet meer loslaat.

Moeder de vrouw

Afgelopen jaar mocht ik de musical Pretty Woman vertalen in het Nederlands. Een grote eer en uitdaging, die ik met beide handen heb aangegrepen. Ik verwachtte op de perspresentatie van de musical dan ook dat ik gevraagd zou worden naar mijn vertaalkeuzes en de verbinding tussen tekst en muziek. Maar een paar dagen daarvoor had ik op Instagram gepost dat ik zwanger ben, en daardoor verschoof de focus. In plaats van vragen over dit project, vroeg iedereen naar mijn zwangerschap: of ik op een roze wolk zat, wat mijn toekomstplannen waren en, jawel, of ik wel van plan was om te blijven werken na de bevalling. Ik was pas 15 weken zwanger, maar ik voelde me meteen gereduceerd tot ‘vrouw’ en ‘moeder’. Het gaf me een persoonlijk inkijkje in hoe Nederland er anno 2023 voor staat als het om ouderschap gaat. Veel vragen waren heel ouderwets. Op een dag die nota bene over mijn werk ging! Volgens mij staat dit symbool voor iets groters.

Laat ik vooropstellen dat ik ontzettend blij ben dat ik zwanger ben. Maar naast het feit dat ik binnenkort moeder word, ben ik ook nog gewoon een mens met ambities en dromen. Mijn zwangerschap is een deel van mij, niet mijn gehele identiteit. Net als het moederschap dat straks zal zijn, en het vaderschap voor mijn man. Het is één van de facetten die ons definiëren. Overigens krijgt mijn man nooit de vraag of hij nog wel blijft werken na de bevalling, en of het goed toeven is op zijn roze wolk.

Dat wij Nederlanders ouderwetse denkbeelden hebben over zwangerschap en opvoeding, blijkt ook uit de cijfers. Een alarmerende 43% van de Nederlandse vrouwen ervaart zwangerschapsdiscriminatie. Het gaat niet alleen om directe discriminatie op de werkvloer, zoals het mislopen van promoties of opdrachten, maar ook om subtielere vooroordelen en opmerkingen. Deze kunnen variëren van twijfels over de prestatiecapaciteit van een zwangere vrouw tot vragen die impliceren dat haar carrière dan wel ‘op een laag pitje zal staan’, en dat ze na de geboorte van het kind niet volledig zal terugkeren op de werkvloer. Ook doen veel mensen alsof zwanger zijn een ziekte is. Natuurlijk, er kunnen vervelende kwaaltjes bij komen kijken en ik weet niet of het normaal te noemen is dat je trek hebt in zure bommen met slagroom, maar als zwangere vrouw kun je over het algemeen nog heel veel doen totdat je met verlof gaat. En toch lijkt het alsof de verwachtingen al vaststaan zodra je in verwachting bent.

Het wordt tijd dat we vrouwen niet langer tot moeder reduceren zodra de bevruchting heeft plaatsgevonden. Dit leidt tot discriminatie en het in stand houden van ouderwetse rolpatronen. Een zwangere vrouw is niet ziek en kan gewoon werken, misschien met wat meer rust en aanpassingen hier en daar. Een moeder is meer dan iemand die de luiers verschoont en borstvoeding geeft. En op de vraag of ik na de bevalling blijf werken heb ik maar één antwoord: ‘Wat dacht je dan, pannenkoek?!’

Dit artikel verscheen ook in Marie Claire januari/februari 2024.