We hebben allemaal last van een popcorn brein: wat is het precies?

We scrollen eindeloos door social media, bingewatchen erop los en werken op onze computer. Kortom: we leven veelal digitaal. Wat dat met ons brein doet? Volgens sommigen krijgen we hier een zogeheten popcorn brein van. We vertellen je over dit fenomeen.

Social media is de boosdoener

Popcorn brein: wat moeten we hier ons precies bij voorstellen? Glamour sprak met psycholoog Dannielle Haig. Zij legt uit wat het fenomeen precies is en of we ons er zorgen om moeten maken. Het popcornbrein ontstaat eigenlijk door social media. "Online platforms en sociale mediasites gebruiken algoritmes die ons een constante stroom van informatie, meldingen en entertainment geven, allemaal afgestemd op onze interesses en gedrag", legt Haig uit.

Deze constante stroom kan leiden tot overprikkeling van het beloningssysteem van de hersenen, ofwel de dopaminerush. "Wanneer we nieuwe informatie of meldingen ontvangen, triggert dit een kleine dopaminevrijlating, waardoor onze hersenen worden beloond en we worden aangemoedigd om door te gaan met deze cyclus van het zoeken naar en ontvangen van nieuwe stimuli."

Met andere woorden, als we door social media scrollen krijgen we sneller die dopamine rush. Als je die op de ene appt niet krijgt, dan wel op de andere. "Na verloop van tijd kan deze constante vraag naar aandacht en het snel wisselen tussen taken leiden tot een gevoel van mentale rusteloosheid of 'rondspringende' hersenen die moeite hebben om zich langere tijd op één taak te concentreren", zegt ze.

Wat gebeurt er met onze hersenen op de lange termijn?

Als je iedere dag scrolt, heeft dit op lange termijn gevolgen voor je hersenen. "Er wordt nog onderzoek naar de langetermijneffecten van uitgebreide online activiteiten gedaan, maar er zijn aanwijzingen dat langdurige blootstelling aan zeer stimulerende digitale omgevingen cognitieve functies kan beïnvloeden", waarschuwt Haig. Hoewel dit niet per definitie hersenschade is, is het zeker wel 'hersenverandering'. "De hersenen zijn niet per se beschadigd, maar de neurale paden worden omgeleid of aangepast om te voldoen aan de eisen van multitasking en snelle informatieverwerking," zegt ze.

De grootse hersenverandering is dat we ons minder goed kunnen concentreren op één specifiek gedachte. "Het kan leiden tot een vermindering van het vermogen van de hersenen om zich bezig te houden met diepe, gerichte en aandacht – vaardigheden die cruciaal zijn voor complexe analyse en kritisch denken," legt ze uit. "Hoewel de plasticiteit van de hersenen het mogelijk maakt om zich aan te passen aan deze nieuwe eisen, is het mogelijk dat deze aanpassingen ten koste kunnen gaan van ons vermogen om ons diepgaand en aandachtig bezig te houden met inhoud, ons geheugen en emotionele regulatie na verloop van tijd." Met andere woorden, je aandachtspanne wordt minder.

Gevaarlijk

Is deze hersenverandering dan ook echt gevaarlijk voor ons brein? "Het kan invloed hebben op sociale interacties, emotioneel welzijn en algehele productiviteit", stelt Haig. Je merkt dat je misschien sneller je aandacht verliest als je een boek leest of een brief probeert te lezen. Ook kunnen gesprekken met vrienden en familie wat oppervlakkiger worden, omdat je moeite hebt om bij het onderwerp te blijven.

"De constante behoefte aan stimulatie en onmiddellijke bevrediging kan leiden tot minder geduld en doorzettingsvermogen, waardoor het moeilijker wordt om langetermijndoelen te bereiken," voegt ze eraan toe. "Er is ook een risico op verhoogde angst- en stressniveaus, omdat het onvermogen om de verbinding te verbreken ontspanning en herstellende mentale processen kan belemmeren, wat bijdraagt aan een cyclus van constante mentale betrokkenheid en burn-out."

Tips om het tegen te gaan

Hoe kun je een popcorn brein nou verminderen? Probeer je telefoon weg te leggen wanneer dat kan. Pak 'm niet meteen 's ochtends als je opstaat, maar probeer en echt pas na een uur op te kijken en leg 'm ook een uur voordat je gaat slapen weer weg. Daarnaast kan het helpen om regelmatig te mediteren en bewust met je gedachtes bezig te zijn. Tot slot helpt het om bijvoorbeeld te gaan wandelen in de natuur en je hersenen even rust te geven.

Bron: Glamour | Beeld: Adobe Stock