Werk en vakantie: zo ga je het schuldgevoel tegen wanneer je verlof opneemt

De zomer komt eraan, dus grote kans dat je al volop bezig bent met leuke plannen maken. De meesten van ons kijken ontzettend uit naar een welverdiende vakantie, maar helaas geldt dat niet voor iedereen. Sterker nog, steeds meer mensen lijken zich schuldig te voelen wanneer ze vakantie opnemen.

Onbeperkt beschikbaar

Uit een Brits onderzoek van het online leerplatform ELVTR bleek dat twee derde van de werknemers tijdens hun vakantie doorwerkt. Daarnaast is uit trendgegevens van Google gebleken dat de zoekopdracht 'feeling bad for taking time off' met maar liefst 126 procent is toegenomen in de afgelopen maand. Die enorme toename schetst een groot probleem over de onbalans tussen werk en ontspanning.

Het grootste probleem dat werknemers ervaren, is echt afstand nemen van hun werk tijdens vakantie. Het onderzoek wees uit dat medewerkers zelfs werd gevraagd om hun e-mail te blijven checken tijdens hun vakantie. Ongeveer 24 procent van de respondenten gaf aan in die tijd ook non-stop werkgerelateerde berichtjes te krijgen, terwijl ze vakantie hebben.

Door deze ervaringen is men anders gaan denken over het opnemen van vakantie. Dat is ook niet zo vreemd, gezien de druk die op de werknemers ligt om altijd productief en bereikbaar te zijn. Het resultaat is dat steeds meer werknemers minder verlof opnemen dan voorheen, waarbij zo'n 12 procent zelfs aangeeft helemaal geen vakantie meer te nemen vanwege onderbezetting op het werk. Omdat er niemand is om hun werk aan over te dragen tijdens vakantie, kiezen zij ervoor om maar door te blijven werken. Er is zelfs een klein deel van de respondenten dat bang is hun baan te verliezen wanneer ze vakantie opnemen.

Huidige cultuur op de werkvloer

"We leven in een wereld die 24 uur per dag werken verheerlijkt", legt reisdeskundige Justin Chapman uit aan Stylist. "Altijd maar druk moeten zijn, maakt dat ontspanning als een luxe wordt gezien." Maar ontspanning is niet iets dat we moeten verdienen; we hebben er recht op. Het is niet gezond om altijd 'aan' te staan. De huidige werkcultuur geeft ons het gevoel dat vakantie opvragen gelijk staat aan niet toegewijd zijn aan ons werk. Zeker wanneer we zien dat onze collega's altijd werken en geen tijd voor zichzelf nemen, bekruipt dit schuldgevoel ons gemakkelijk. "Er is vaak een onuitgesproken verwachting om te allen tijde beschikbaar, productief en bereikbaar te zijn, ook in onze vrije tijd", voegt Chapman eraan toe.

Rust prioriteit geven

Vakantie en tijd voor jezelf zijn essentieel om een gezonde balans tussen werk en privé te behouden. Rust en ontspanning moeten een prioriteit zijn, geen luxe die je moet verdienen. Maar hoe geven we onze grenzen aan in een werkwereld die daar anders over lijkt te denken? "Begin met jezelf eraan te herinneren dat rusten productief is", zegt carrièrecoach Emily Button-Lynham. Ze concludeert dat we door altijd maar druk te zijn, onze behoeften als mens negeren. Rusten is belangrijk omdat het ons zenuwstelsel stabiliseert. Dit komt zowel onze mentale, fysieke als spirituele gezondheid ten goede.

Reflecteren

Het veranderen van je zogenaamde 'vakantieschuldgevoel' kost tijd. Volgens Button-Lynham is het goed om te reflecteren op wat er is gebeurd tijdens je afwezigheid van het werk. Als er geen levensbedreigende situaties zijn ontstaan die zonder jouw aanwezigheid niet zijn opgelost, is dat een indicatie dat je collega's prima even zonder je kunnen. Stap je na je vakantie weer je werk binnen en draait alles nog hetzelfde als voorheen? Dan is dat een teken dat de wereld – en je werk – doordraait en jij je welverdiende rust mag nemen.

Het kan ook zijn dat je in de weken voorafgaand aan je vakantie extra stress ervaart. In dat geval kun je een prioriteitenlijst maken, zodat de belangrijkste taken zijn afgehandeld voordat je vakantie begint. Op die manier kun je met een gerust hart op vakantie gaan. Draag je werk over aan een andere verantwoordelijke en begin hier op tijd mee, zodat je zeker weet dat alles tot in de puntjes geregeld is. Dit vermindert de stress op het moment dat je vakantie eenmaal begonnen is.

Om te voorkomen dat je toch je e-mail gaat checken tijdens je vakantie, raadt Button-Lynham aan die verleiding volledig te elimineren. Verwijder apps zoals Teams of Slack van je telefoon en zet je werklaptop uit. Deze maatregelen kunnen misschien extreem aanvoelen, maar zo weet je zeker dat je écht kunt genieten van je welverdiende vakantie.